نظریه های مربوط به هوش هیجانی

الف) نظریه هوش اجتماعی: در سال های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ روانشناسی معروف (ثرندایک ) مفهوم هوش اجتماعی را مطرح کرد که بر معنای توانایی فهم دیگران و عملکرد مناسب در روابط میان فردی است. ثرندایک عقیده داشت، هوش اجتماعی مؤلفه مهمی از هوشبهر (IQ) است. هر چند هوش اجتماعی تأثیر زیادی در مفهوم سازی و شکل گیری هوش هیجانی داشته است. اما در زمان ثرندایک و در سال های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ با استقبال چندانی مواجه نشد.

بعضی از نظریه پردازان معاصر معتقدند که هوش هیجانی قسمتی از هوش اجتماعی است و برخی دیگر عقیده دارند هوش اجتماعی قسمتی از هوش هیجانی است. با این وجود به نظر می‌رسد ایجاد تفکیک و تمایز بین هوش هیجانی و هوش اجتماعی بسیار دشوار باشد ( به نقل از سیاروچی و همکاران، ۲۰۰۱٫ ترجمه گلمن ).

ب) نظریه سه جزئی هوش : در سال ۱۹۸۰ بر اساس کارهای استنبرگ و گارنر علاقه زیادی نسبت به هوش اجتماعی ایجاد شد استنبرگ دریافت هنگامی که از افراد می‌خواهیم « هوشمندی» را تعریف کنند مهارت های اجتماعی ویژگی هایی هستند که توسط اکثر آزمون ها ذکر می‌شوند ( سیاروچی و همکاران، ۲۰۰۱، ترجمه گلمن) . استنبرگ ارزش و اهمیت هوش اجتماعی را بیشتر از توانایی های آموزشگاهی می‌دانست اما در سال ۱۹۸۵ نظریه سه جرئی هوش را مطرح کرد. او هوش را شامل سه جنبه مؤلفه ای، تجربه ای و بافتی می‌دانست و منظور ازجنبه مؤلفه ای، تفکر تحلیلی است.

جنبه تجربه ای با تفکر رابطه دارد و جنبه بافتی هوش با توان سازگاری و کنترل محیطی فرد را رابطه دارد (استربرگ۱۹۸۵، ترجمه بلوچ ۱۳۸۲ ).

ج) نظریه هوش های چندگانه: هوارد گاردنر به خاطر ارائه نظریه هوش چند گانه مشهور است. او نقش توانایی هوش را مطرح می‌کند که ‌عبارتند از: هوش زبانی، موسیقیایی، منطقی، ریاضی، فضایی، بدنی، جنبشی و شخصی او از دو توانایی دیگر نام می‌برد هوش میان فردی و هوش درون فردی، او هوش میان فردی را به عنوان توانایی برای فهم افراد تعریف می‌کند و هوش درون فردی را توانایی تشکیل دادن یک تصویر واقعی و صحیح از خود و استفاده از آن با شیوه های کار آمد و مؤثردر زندگی تعریف می‌کند(هچ و گاردنر۱۹۹۳، نقل از گلمن).

در جایی دیگر گاردنر خاطر نشان می‌کند که هسته هوش بین فردی، توانایی درک و ارائه مناسب با روحیات خلق و خو، انگیزش ها و خواسته های افراد دیگر است. او اضافه می‌کند که در هوش درون فردی، کلید خود شناسی عبارت است از آگاهی داشتن از احساسات شخص خود و توانایی متمتیز کردن و استفاده از آن ها« احساسات» برای اهدای رفتار خویش هچ و گاردنر چهار توانایی رابه عنوان مؤلفه های بنیادی هوش بین فردی « میان فردی» مطرح کرده‌اند:

1. 1. سازمان گروهی: این مهارت برای افراد رهبر ضروری است شامل به دست گرفتن ابتکار عمل و هماهنگ ساختن تلاش های گروهی از مردم است. این استعداد در کارگردانان یا تهیه کنندگان برنامه های نمایشی، درجه داران ارتش و رهبران کار آمد هر نوع سازمان و واحد مشاهده می‌شود.

1. 1. ارائه راه حل استعداد میانجی گری : اجتناب از تعارض ها حل تعارض هایی که سر بر آورده اند. افرادی که این توانایی رادارند در جوش دادن معاملات و همچنین در داوری کردن یا وساطت در مشاجرات توانایی زیادی دارند. آنان می‌توانند وارد سیاست، حکمت یا وکالت شوند یا به عنوان واسطه یا مریدی که کارها را به دست می‌گیرد مشغول شوند.

1. 1. ارتباط فردی: این استعداد وارد شدن در رویایی با دیگران یا شناخت و پاسخ دادن مناسب به احساسات و علایق مردم آسانتر می‌سازد افرادی که این ویژگی را دارند در کارها یا بازی های گروهی موفق اند. همسران قابل اعتماد و دوستان یا همکاران تجاری خوبی هستند. آن ها در دنیای تجاری به عنوان فروشنده یا مدیر موفق اند می‌توانند معلمان خوبی باشند.

1. تجربه و تحلیل اجتماعی: به معنای توانایی در یافت احساسات و انگیزه ها علائق دیگران و داشتن درکی عمیق از آن است این آگاهی نسبت به احساسات دیگران باعث می شود تا فرد به سهولت با دیگران صمیمی شده و ارتباط برقرار کند در بهترین حالت فردی با این توانایی درمانگر یا مشاوری توانا می شود یا در صورتی که این توانایی با قدری استعداد ادبی همراه گردد فرد رمان نویس یا نمایش نامه نویس ماهر می شود(هچ و گاردنر۱۹۹۳، نقل از گلمن).

تاریخچه خانواده

قدمت خانواده درست به اندازه قدمت تاریخ بشریت است. نمی‌دانم شاید با دو سه روزی تفاوت. آنچنان که از کتب مقدس آسمانی استفاده می‌شود یزدان پاک پس از خلقت جهان به جبرئیل گفت به کهکشان برو و مشتی خاک برگیر و بیا ، می‌خواهم آدم را بیافرینم. جبرئیل رفت و در سرتاسر کهکشان گشت؛ از ناهید ، عروس آسمان گرفته تا عطارد که منشی افلاک بود و تا کیوان مرزبان. اما خاک هیچ کدام را مناسب ندید. نزد خدا برگشت و کسب تکلیف کرد. خدا گفت که از زمین خاک برگیر.

جبرئیل مشت مشت خاک برد و خدا گل آدم را از آن سرشت. آدم در باغ مینو اسکان گرفت، جایی که مملو از رودها و زیباییها بود و هر آنچه که می‌توانست آرزو کند و در تعریف نگنجد. با این حال آدم راضی نبود. چیزی کم داشت. گرسنه نبود ، تشنه نبود، درد نداشت اما نیازی او را می‌آزارد. نیاز غلبه بر تنهایی و رهایی از احساس بی‌کسی. وجود معاشری که افکارش را با او در میان بگذارد، به کمک او نظمش دهد و بر دانائیش بیفزاید. ‌بنابرین‏ اولین اصل فلسفی ‌در مورد جنس بشر پایه ریزی شد و آن این بود که، تنهایی در بهشت هم ارزش ندارد.

و اینچنین اولین خانواده شکل گرفت.

آدم نیازش را با آفریدگارش در میان گذاشت . خدا به صرف صفت مهربانیش برای این مشکل او ، چاره‌ای اندیشید و همسری از دنده وی برایش آفرید. حوا موجودیت پیدا کرد و اولین کانون یک جامعه مدنی شکل گرفت. خداوند به آن ها این آزادی را داد که در سرتاسر فردوس بگردند و از هر نعمت تا آنجا که می‌خواهند استفاده نمایند.

تنها خوردن میوه ممنوعه‌ای را قدغن کرد که از درخت دانش خداوند و شیطان بود. شاید این به آن دلیل بود که اولین درس برای برقراری یک جامعه مدنی داده شود. درس قانون گذاری و قانون پذیری! اما شیطان ، حوا را به خوردن میوه ممنوعه ، وسوسه کرد و حوا ، آدم را. خداوند به جرم قانون شکنی بندگان برگزیده و محبوب خویش را از مدینه فاضله‌اش راند و بدین گونه بود که آدم و حوا به همانجایی که خاکشان از آن بر گرفته شده بود فرود آمدند…

نخستین خانواده ایرانی

فصـل اول

طـرح تحقـیـق

۱-۱ مقدمه

فرهنگ سازمانی موضوعی است که به تازگی در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی راه یافته است. به دنبال نظریات و تحقیقات جدید در مدیریت، فرهنگ سازمانی دارای اهمیت روزافزونی شده و یکی از مباحث اصلی و کانونی مدیریت را تشکیل داده است. جمعیت‌شناسان، جامعه‌شناسان و اخیراًً روان‌شناسان و حتی اقتصاددانان توجه خاصی ‌به این مبحث نو و مهم در مدیریت مبذول داشته و در شناسایی نقش و اهمیت آن نظریه ها و تحقیقات زیادی را به وجود آورده و در حل مسائل و مشکلات مدیریت به کار گرفته‌اند (شجاعی،۱۳۸۴،ص۱۲).

ما در این پژوهش سعی داریم تا رابطه بین فرهنگ سازمانی و مؤلفه‌ های آن را با خلاقیت مقایسه کنیم و مشخص کنیم چه رابطه بین این دو شاخص وجود دارد . اهداف ویژه تحقیق بررسی تک تک مؤلفه‌ های فرهنگ سازمانی با خلاقیت مدیران و معاونان جمعیت هلال احمر استان زنجان می‌باشد . در این فصل ابتدا بیان مسئله و اهمیت و ضرورت انجام پژوهش ارائه شده سپس اهداف و سوالات تحقیق و تعریف نظری و عملیاتی متغیر ها آمده است.

۲-۱بیان مسأله تحقیق

یکی از تحولات اساسی که در مدیریت امروزی شکل گرفته است تحول در نحوه نگرش به سازمان است. تا قبل از دو دهه پیش چنین تصور می‌شد که سازمان‌ها ابزار عقلایی برای ایجاد هماهنگی و کنترل افراد در جهت دستیابی به اهداف بوده و دارای سطوح عمودی از بخش‌ها، قسمت‌ها و واحدها می‌باشند و مبتنی بر روابطی از قدرت هستند. ولی امروزه اذعان می‌شود که سازمان‌ها چیزی بیشتر از این موضوع بوده و توجه به موضوعاتی همچون جو سازمانی و فرهنگ سازمانی به عنوان پدیده‌های نسبتاً جدیدی در مطالعات سازمان و مدیریت نوین بیشتر مد نظر بوده و در دهه های اخیر به شدت فراگیر شده است(گلومس^[۱]،۲۰۰۷،ص۳۵).به عقیده رابرت کویین برای شناخت سازمان و رفتارها و عملکرد کارکنان، شناخت فرهنگ گامی اساسی و بنیادی است، زیرا با اهرم فرهنگ به سادگی می‌توان انجام تغییرات را تسهیل و جهت‌گیری‌های جدید را در سازمان پایدار کرد. از این‌رو فرهنگ سازمانی یک عامل اساسی در موفقیت و تحقق اهداف بلند مدت سازمان می‌باشد(رها عزآبادی،۱۳۷۹). از نظر گلومس و همکارانش، فرهنگ سازمانی تعیین کننده‌ تفکرات، احساسات و اعمال یک سازمان می‌باشد(گلومس،۲۰۰۷،ص۳۵). و بر روی تمامی جنبه‌های سازمان اثرگذار بوده و در هر سازمانی پدیده‌ای به دور از تأثیر فرهنگ نیست.ریشه و عوامل اصلی موفقیت یا شکست مؤسسات و سازمان‌ها در فرهنگ سازمانی‌شان جستجو می‌شود. فرهنگ سازمانی شکاف بین متغیرهای اثرگذار سازمان رسمی و چگونگی انجام واقعی کار را هویت می‌بخشد(آقایی فیشانی،۱۳۸۷،ص۱۸).

رابینز^[۲] (۱۹۹۱) در تعریف خود ‌در مورد خلاقیت چنین می‌گوید: خلاقیت به معنی توانایی ترکیب ایده ها در یک روش منحصر به فرد یا ایجاد پیوستگی بین این ایده‌هاست.

لوتانز^[۳] نیز خلاقیت را به وجود آوردن تلفیقی از اندیشه‌ها و رهیافت‌های افراد و یا گروه‌ها در یک روش جدید تعریف می‌کند.

به همین دلیل لازم است که مدیران از فرایند مدیریت خلاقیت در سازمان‌ها آگاه باشند و توسط فرایند هایی آن را تشویق نمایند تا سازمان‌ها با به کارگیری خلاقیت بتوانند اثربخش‌ شده و قادر باشند راه‌های جدیدتر، بهتر و خلاق‌تر انجام وظایف را بیابند. همچنین افزایش سطح خلاقیت سازمانی باعث می شود که سازمان ها در رویاروی با بحران ها انعطاف پذیر تر و به طور منطقی با مسائل و تنگناها برخورد کنند و در صورت نیاز به تغییر و تحول در سازمان، پس از بررسی دقیق و عالمانه، آن را اعمال کنند. از آنجایی که عمده کار و فعالیت انسان‌ها در سازمان‌ها انجام می‌گیرد، مدیران می‌توانند ظهور خلاقیت را در سازمان‌ها با ایجاد زمینه‌ی مناسب سرعت بخشند(آقایی فیشانی،۱۳۸۷) و این تحقق نخواهد پذیرفت، مگر اینکه خود مدیران دارای افق‌های فکری خلاقانه باشند.

با توجه به بخش‌های کاری جمعیت هلال احمر که در امور بهداشتی،آموزشی کمک رسانی و بخش خدمات توانبخشی فعالیت دارد باید موضوع خلاقیت و فرهنگ جدی گرفته شود.از آنجایی که مدیران جمعیت باید در مواقع ضروری بسیار مشکل و خطرناک تصمیمات سریع و درستی را بگیرند برای کمک رسانی به آسیب دیدگان مسائل آموزش و بهداشتی از این رو خلاقیت این مدیران در مواقع اضطراری بسیار حائز اهمیت می‌باشد.از این رو سعی شده تا در این تحقیق به بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت مدیران جمعیت پرداخته شود.

۳-۱اهمیت و ضرورت تحقیق

خلاقیت ونوآوری

با وجود اینکه کارلند و استوارت اعتقاد دارند که ویژگی‌های کارآفرینان مجموعه‌ای از عوامل شخصیتی را در بر می‌گیرد که عملکرد نوآورانه‌ی خلاق تنها یکی از آن ها‌ است موضوع کارآفرینی همیشه با خلاقیت و نوآوری عجین بوده است، به طوری که دراکر معتقد است خلاقیت و کارآفرینی، آنچنان لازم و ملزوم یکدیگرند که می‌توان گفت کارآفرینی بدون خلاقیت و نوآوری حاصلی ندارد. نتایج برخی از تحقیقات ‌به این نکته اشاره دارند که کارآفرینان انتخاب مشاغل جدید یا تأسيس شرکت‌ها و مؤسسات را نه فقط به دلایل اقتصادی، بلکه اغلب به علت نوآوری و خلاقیتی که در مشاغل وجود دارد، دنبال می‌کنند. در همین راستا شاین معتقد است که کارآفرینان واقعی مشاغل جدید بیشتر به دلایل نوآوری و خلاقیت شروع می‌کنند تا انگیزه های اقتصادی.

تحقیق شولر، ویلیامز و اسکات نشان داد کسانی که فکر می‌کنند ویژگی‌های یک فرد کارآفرین را دارند، خلاقیت و انگیزه پیشرفت بیشتری نشان می‌دهند.

ریسال در پژوهشی در کشور اندونزی مشاهده کرد که از جمله صفات مؤثر در انتخاب کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری است.

در پژوهشی که پوستیکو انجام داده است، با بررسی و ارزیابی وضعیت موجود آموزش کارآفرینی دانشجویان در کشور آرژانتین بیان کرد که از نظر دانشجویان، مهم‌ترین دوره ها برای آموزش کارآفرینی، دوره های خلاقیت و نوآوری است.

نتایج یکی از مطالعاتی که چندی پیش به بررسی رابطه‌ فعالیت‌های کارآفرینانه با ویژگی‌های فردی پرداخته، نشان می‌دهد که بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان خلاقیت و نوآوری زیادی ‌داشته‌اند و حدود دو سوم آن ها خلاقیت را پایه‌ای اساسی در کارآفرینی معرفی کردند.

در نتایج تحقیق دیگری در زمینه‌ی نقش خلاقیت کارآفرینان در بقا و رشد سازمان‌ها نشان داده شده که کارآفرینان برای دستیابی به نیروی رقابتی پایدار برای سازمان، چاره‌ای جز استفاده‌ بهینه از فعالیت‌های خلاقانه ندارند. نکته جالب در این تحقیق آن است،‌ سازمان‌ها و افرادی که توجه بیشتری به خلاقیت ‌داشته‌اند،کارآفرینی و بهره‌وری بالاتری هم داشتند.

تحقیقاتی که در زمینه‌ی خلاقیت با کارآفرینی انجام شده است:

عزیزی در بررسی زمینه‌های بروز و پرورش کارآفرینی در دانشجویان سال آخر کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، نتیجه گرفت که بین متغیرهای اعتقاد به کنترل درونی، انگیزه پیشرفت، ریسک پذیری، استقلال طلبی و خلاقیت دانشجویان با کارآفرینی آنان رابطه‌ معنی داری وجود دارد.

در تحقیق دیگر خدمتی توسل زمینه‌ی بروز و پرورش کارآفرینی در بین دانش آموزان دبیرستان‌های پسرانه‌ی شهرستان‌های کرج را از نظر مدیران، دبیران و دانش‌آموزان بررسی کرد. نتیجه‌ این تحقیق نشان داده که زمینه‌های انگیزه پیشرفت، استقلال‌طلبی، ریسک‌پذیری، خلاقیت و مرکز کنترل درونی دانش آموزان بالاتر از سطح میانگین بوده است.

برومند نسب رابطه‌ انگیزه پیشرفت، مخاطره پذیری، خلاقیت و عزت نفس با کارآفرینی را در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز بررسی کرد. پژوهش وی نشان داد که بین انگیزه پیشرفت و خلاقیت با کارآفرینی دانشجویان رابطه‌ معناداری وجود دارد. هزار جریبی در پژوهشی دیگر نشان داد که بین کارآفرینی و دوره های آموزش مهارت‌های فردی، انگیزه پیشرفت، ریسک‌پذیری، نیاز به موفقیت و خلاقیت رابطه‌ معناداری وجود دارد.

کارآفرینی موضوعی است که از اواخر قرن بیستم مورد توجه محافل آموزشی کشورهای جهان قرار گرفته است (شکاری وحیدرزاده، ۲۰۱۰). اما مهم این است که اکنون در عرصه جهانی افراد خلاق و مبتکر به عنوان کارآفرینان منشا تحولات بزرگی در زمینه‌ی صنعتی، تربیتی و خدماتی شده‌اند. کارآفرینی فرایندی است که مستلزم خلاقیت و نوآوری، ریسک‌پذیری و برنامه‌ریزی است.کورانکو وهاتس (۲۰۰۱). گون (۲۰۰۹) در مطالعه‌ای نشان داد که دستاوردهای کارآفرینی به ویژگی‌های کارآفرینی نظیر تصمیم‌گیری،حل‌مسئله، خلاقیت، تفکر انتقادی، مشارکت در کار گروهی،‌ روابط انسانی، استفاده مؤثر از زمان، معرفی یک محصول جدید، استفاده مؤثر و کافی از منابع و شناخت چرخه‌های کار مربوط می‌شوند. پیتر دراکر می‌گوید: وجود نوآوری در کارآفرینی به قدری ضروری است که می توان ادعا نمود کارآفرینی بدون آن وجود ندارد و خلاقیت نیز بدون نوآوری نتیجه‌ای را حاصل نمی‌نماید نوآوری یعنی: کاربردی و عملی کردن افکار و اندیشه‌های نو و بدیع که ناشی از خلاقیت است. (الوانی) دریافت که خلاقیت اجتناب‌ناپذیر است، زیرا همه جنبه‌های زندگی از تجربیات وابسته به زیبایی‌ها و هنرها، پیشرفت‌ها و اکتشافات ‌فناورانه تا اهداف فردی و جمعی ما به آن وابسته است؛ ‌بنابرین‏، لازم است متصدیان آموزش و پرورش ‌به این نکته حساس باشند که چگونه می‌توانند خلاقیت را در معلمان و دانش آموزان پرورش دهند (Magdalena، Krzysztof، ۲۰۱۳).

بین دو وظیفه برجسته، یعنی وظیفه ‌پاسخ‌گویی‌ و وظیفه خلاقیت برای اصلاح فعالیت‌های مدرسه‌ای کشمکش وجود دارد. ( فرج الهی و موسی رمضانی، ۱۳۹۲) در طول دو دهه گذشته، تحقیقات نشان داده‌اند که معلمان از سطح کودکستان تا دبیرستان، خلاقیت را در میان دانش آموزان از بین می‌برند اما در چارچوب مهارت‌های قرن بیستویک، این ادراکها در حال دگرگونی هستند (Daniels، ۲۰۱۳).

خلاقیت و نوآوری بنیاد کارآفرینی

کارآفرینان در طول تاریخ محرک‌های اصلی بهبود اقتصادی در دوران رکود گذشته بوده‌اند. اما کارآفرینی در محیط امروز بیشتر مهم است. نقش مهم کارآفرینی در رشد اقتصادی و ایجاد شغل است. کارآفرینی با تحریک خلاقیت ‌به این امر می‌پردازد. مشکلات در اروپا افزایش یافته است درپی آن بیکاری هم افزایش یافته و در حال رشد است و نیاز به کارآفرینی چشمگیر می‌شود. (sourse:oecd,entrepreneurshipata glance2012).

یکی از معضلات اشتغال در کشور این است که نظام تربیتی جامعه ما کودکان و نوجوانان را طوری هدایت نمی‌کنند که کار یا شغل را در سازمان‌ها یا محیط‌های غیر دولتی بجویند و گویی که استخدام و اشتغال امری صرفا دولتی است. البته این امر، به خودی خود، چیز بدی نیست، بلکه وابستگی شدید به آن، آسیب زاست. در جوامع توسعه یافته، حوزه اشتغال صرفا به امکانات دولتی محدود نشده است و به تعبیری نوعی خلاقیت در آن عرصه مشاهده می‌شود. با این نگاه، اشتغال از حالت محدود به حالت باز بسط یافته است و خلاقیت در محور تولید شغل تغییر جهت می‌دهد. در واقع واحدهای اجتماعی از خانواده گرفته تا صاحبان مشاغل با خدمت گرفتن ایده ها و طرحهای ابتکاری و نوآورانه، به تنوع و توسعه مشاغل فردی و اجتماعی کمک می‌کند.

هدف از خانواده درمانی، در درجه اول، باید آن باشد که منسوبین را به رفتار هر چه عادی تر با بیمار قادر سازد. آن ها باید بر نادرستی این عقیده واقف شوند، که صرف ابتلا به اسکیزوفرنی باعث نمی شود که فرد قدرت هر گونه تصمیم گیری برای خود را از دست بدهد یا نتواند به زندگی عادی باز گردد. علاوه بر آن، آنان را ترغیب کرد که هر انحراف جزیی و رفتاری را، الزاماًً و بدون بررسی کلّ موقعیت، به بیماری نسبت ندهند.دوم آن که باید همکاری آنان را در زمینه درمان بیماری جلب نمود. نمی توان انتظار داشت که وقتی نزدیک ترین افراد به بیمار ادعا می‌کنند روش درمانی بی حاصل است، بیماردر ادامه آن مداومت نشان دهد. منسوبین را غالباً ‌به این بهانه که «متخاصم» اند ندیده می‌گیرند چون آنان آزرده خاطر و ایرادگیرند. این حالت آنان را باید واکنشی طبیعی و دفاعی در برابر شنیدن خبر تشخیص اسکیزوفرنی تلقّی کنیم ـ اکثر مردم عادی تا زمانی که با بیماری اسکیزوفرنی در یکی از اعضای خانواده یا دوستان روبرو نشده اند، اطلاعات چندانی درباره آن ندارند. ‌بنابرین‏ به کمک قابل توجهی نیاز دارند تا بفهمند اسکیزوفرنی عارضه ای درمان پذیر است که از افسانه جاهلانه ای که پیرامون آن ساخته شده فاصله بسیار دارد. سوم آنکه، منسوبین می‌توانند نقشی حیاتی در توانبخشی بیمار ایفا کنند. برای کسی که از بیماری اسکیزوفرنی بهبود یافته، زندگی در تسهیلاتی که جامعه مهیا کرده بسیار مطلوب تر از باقی ماندن در نزد والدین است ـ زیرا این کار بخش لازمی از متکی شدن به خود برای اکثر افراد به شمار می‌آید. اما به هر حال، توجه و حمایت فعال خانواده اهمّیت حیاتی خود را برای پیشرفت بعدی بیمار حفظ خواهد کرد. (میرزایی، ۱۳۸۹)

۲-۹-۳ نظریه آسیب شناسی روانی

درمان گران سیستمی بارها مشاهده کرده‌اند که کاهش آسیب روانی در یک عضو خانواده معمولا با افزایش نشانه ها در عضو دیگر همراه است. آسیب روانی اصولاً یک مشکل درون فردی در یک عضو خانواده نیست بلکه یک فرایند تعاملی بین اعضای خانواده است. آسیب روانی مانند یک مکانیزم تعادل حیاتی عمل می‌کند که به خانواده ها کمک می‌کند تا تعادل درونی خود را برای عملکرد خانواده حفظ کنند. وقتی خانواده ای تهدید می‌شود، می‌تواند از طریق رفتارهای شگفت انگیز، روان پریش یا رفتارهای بیمار گون دیگر، به سوی تعادل پیش می‌رود وضعیت یک خانواده ممکن است طوری باشد که پدر و مادر به

1. 1. Honing & Hamilton ↑

1. 1. Hatfyld & Lefy ↑

1. 1. Atkinson ↑

1. 1. Sarason&Sarason ↑

1. 1. Folkman&Lazarus ↑

1. 1. Caplan&Sadock ↑

1. 1. Bigell ↑

1. 1. Bvlzlaf ↑

1. 1. Saleh ↑

1. 1. Perlik ↑

1. 1. subjective ↑

1. 1. WHO ↑

1. 1. Davny ↑

1. 1. Gary ↑

1. 1. ObjectiveBurden ↑

1. 1. Web ↑

1. 1. family burden interview scale ↑

1. 1. Coping Style ↑

1. 1. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5 ↑

1. 1. Carver& Askyr&wintrab ↑

1. 1. Caregiver ↑

1. 1. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders ↑

1. 1. Caplan & Sadock ↑

1. 1. Callahan ↑

1. 1. Camptoun ↑

1. 1. Ashton ↑

1. 1. Halgin & Whitbourne ↑

1. 1. Sarason & Sarason ↑

1. 1. Downward drift ↑

1. 1. Social causation ↑

1. 1. Seligman & Rosenhan ↑

1. 1. Schneider ↑

1. 1. Rosenhan& David L ↑

1. 1. Functional magnetic resonance imaging ↑

1. 1. Positron emission tomography ↑

1. 1. Kalat ↑

1. 1. glutamatergic ↑

1. 1. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems ↑

1. 1. (DSM code 295.3/ICD code F20.1) ↑

1. 1. (DSM code 295.1/ICD code F20.1( ↑

1. 1. (DSM code 295.2/ICD code F20.2( ↑

1. 1. (DSM code 295.9/ICD code F20.3( ↑

1. 1. (DSM code 295.6/ICD code F20.5) ↑

1. 1. (ICD code F20.4( ↑

1. 1. (ICD code F20.6( ↑

1. 1. Rznt Hall ↑

1. 1. Cognitive behavioral therapy, ↑

1. 1. Chwastiak LA, Tek C ↑

1. 1. Carlborg A ↑

1. 1. Keltner NL, Grant JS ↑

1. 1. major depressive disorder) ↑

1. 1. bipolar disorder ↑

1. 1. pure mania ↑

1. 1. euphoric mania ↑

1. 1. hypomania ↑

1. 1. mixed episode ↑

1. 1. Cyclothymia ↑

1. 1. mixed episode ↑

1. 1. Psychotic ↑

1. 1. Psycho education ↑

1. 1. Harris & Levi ↑

1. 1. Taylor ↑

1. 1. Canon ↑

1. 1. pierre leo and askar ↑

1. 1. Brown & Hunr ↑

1. 1. Ross & Haber ↑

1. 1. Ellis ↑

1. 1. Moos & Schaefer ↑

1. 1. Estrella ↑

1. 1. Hulahan ↑

1. 1. Bieling ↑

1. 1. Whiton ↑

1. 1. Kvbasa& Mede &Carrington ↑

1. 1. Askyr ↑

1. 1. Cohen & Edwards ↑

1. 1. Carver& Askyr&wintrab ↑

1. 1. Burden ↑

1. 1. Grad & Sainsbury ↑