محیط زیست

تغییرات‌ آب‌ و هوایی اتمسفر مانند تخریب لایـه اوزون‌ و تغییر آب و هوا، وضـعیت‌ مـوجود‌ را وخیم‌تر کرده. در اثر‌ نازک‌ شدن لایه اوزن، میزان تابش اشعه‌های فرابنفش که برای سلول‌های زنده مضر است‌ به‌ سطح زمین افزایش می‌یابد.گرم شدن‌ کره‌ زمین‌ تغییراتی در زیستگاه‌ها‌ ‌و پراکندگی‌ گونه‌ها ایجاد کرده اسـت‌. به‌ گفته دانشمندان؛ حتی یک درجه افزایش دمای میانگین کره زمین در زمان محدود، تعداد بسیار‌ زیادی‌ ‌از گونه‌ها را در معرض نابودی قرار‌ داده‌ و سیستم‌های تولید‌ غذا‌ را‌ نیز با اختلال جدی روبه‌رو‌ ساخته.

کاهش تنوع زیـستی اغـلب میزان و ایجاد اکوسیستم‌ها را کاهش داده و در نتیجه سبد کالاها‌ و خدماتی‌ که توسط طبیعت ایجاد شده و دراختیار‌ ما‌ قرار‌ می‌گیرد‌ را‌ کوچک‌تر کرده.کاهش‌ تنوع‌ زیستی، اکوسیستم را ناپایدار کرده و توانایی آن در مواجهه با بـلایای طـبیعی مانند سیل، خشکی، طوفان و یا‌ مشکلاتی‌ از‌ قبیل آلودگی و تغییرات آب و هواکه توسط بشر‌ ایجاد‌ می‌شوند‌ را‌ کاهش‌ داده است‌. تا به حال هزینه های زیادی برای جبران خسارات ناشی از سیل و طوفان که در اثر از بین رفـتن جنگل‌ها شـدت یافته است، صرف شده و انتظار می‌رود گرم شدن زمین خسارات‌ بیشتری را موجب شود(رسولی ۱۳۸۹).

(۱-۱۰) دامنه تحقیق

(۱-۱۰-۱) دامنه موضوعی

دامنه موضوعی این پژوهش بر می‌گردد به مدیریت بازاریابی و مسائل مربوط به مسئولیت اجتماعی شرکتهایی که شاید در آلودگی محیط زیست نقشی ایفا کنند.

(۱-۱۰-۲) محدوده مکانی

دامنه مکانی این تحقیق به عنوان یک نمونه، از شرکت‌های مستقر در شهرک صنعتی محدوده منطقه آزاد بندرانزلی انتخاب گردیده است.

(۱-۱۰-۳) محدوده زمانی

محدوده زمانی آن در یک برهه زمانی ۶ ماهه از شروع فصل زمستان ۱۳۹۳ تا پایان فصل بهار ۱۳۹۴ انتخاب گردیده است.

(۱-۱۱) جمع بندی فصل اول

در این فصل به بیان مسئله، ضرورت و اهمیت تحقیق، چهارچوب نظری تحقیق، وجه تمایز تحقیق با سایر تحقیق ها، اهداف تحقیق، سوالات تحقیق، فرضیه های تحقیق، تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها، دامنه تحقیق که شامل دامنه موضوعی، و محدوده زمانی و مکانی است، پرداخته شده است.

فصــل دوم

ادبیات و پیشینه

(۲-۱) مقدمه

پیـش از آنکه دودکش‌های عظیم عصر صنعت با‌ حجم‌ ابرهای‌ متراکم و انبوه سیاه متولد شوند‌، آسمان‌ آبی‌ بود، یخ‌های قطب شمال و جنوب ثابت قدم و استوار بر سر جای خود ایستاده بودند. امـا مـشکلات بـسیاردیگری در انتظار انسان‌ها به کمین نشسته بود و از این‌ هـمه‌ رفاهیات زندگی خبری نبود. امروزه، مراکز و کارخانه‌های عظیم صنعتی‌ با‌ فعالیت‌ها ومحصولات خود در کنار ارائه خدمات به جوامع، با اشاعه آلودگی آب، آلودگی صدا، آلودگی هـوا، آلودگـی و تـخریب خاک و پخش‌ ضایعات‌ و مواد‌ زائد ادامه حیات را برای نـسل انـسان با مشکل همراه کرده‌اند‌. حال جامعۀ بشری می‌بایست این الگوی نامتوازن و ناپایدار توسعه را به الگویی متوازن و توسعه پایدار(توسعه‌ای که خـود بـاعث نـابودی‌ خود‌ نباشد‌)تبدیل کند، و دوباره رنگ آبی را به آسمان بالای سـر خود برگرداند. آیا جامعۀ‌ بشری‌ امروز، می‌تواند همچنان که به تولید بی رویه و کسب سودهای کلان از تولید این محصولات از تخریب محیط زیست و منابع طبیعی‌ جـلوگیری‌ کند؟(مریم چهار بالش ۱۳۸۶)

بـه‌ نـظر می‌رسد این آرمان، تنها با نهادینه کردن مسئولیت اجتماعی زیست محیطی به عنوان یـک‌ فـرهنگ‌ جهانی‌ در بین تمامی ساکنان روی زمین(افراد، شرکت‌ها، نهادهای مدنی، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی)، امکان عملی‌ پیدا‌ کند‌.

شواهد تجربی نشان مـیدهـد، گـروههـای مختلـف در جامعه، متقاضی اطلاعات ‌پاسخ‌گویی‌ زیست محیطی و اجتماعی هستند و برخی بر گـزارشهـای شرکت برای آگاهی از فعالیت‌های سـازمان تکیـه ‌می‌کنند(ویلیامز^[۸]۱۹۹۹). گزارشـگری زیست محیطی و اجتماعی ابزاری برای ‌پاسخ‌گویی‌ و حسابدهی شرکت‌ها در قبال عملکرد خویش است. گزارش‌ها باید اطلاعات بیطرفانه ای فراهم کنند که به ذینفعان اجازه دهد تا برآورد قابل اطمینانی از عملکرد زیست محیطـی و اجتمـاعی سـازمان داشـته باشـند (گری^[۹] ۲۰۰۶) ، افشای اطلاعات زیست محیطی و اجتماعی بخـش مهمـی از روش ارتبـاط ‌شرکت‌ها بـا ذینفعانشـان اسـت (جونز^[۱۰]۲۰۱۱). همچنـین افشـای داده هـای حسـابداری زیست محیطی و اجتماعی، بخش‌های مختلف جامعه را قادر می‌سازد، موقعیت شرکت درخصوص حفاظت از محیط زیست را درک کرده، چگونگی توجه سازمان به موضوعهای زیسـت محیطـی و اجتماعی را بررسی کنند. چو^[۱۱]و همکاران نیز معتقدند، افشای اطلاعات زیست محیطـی و اجتماعی شرکت ابزاری برای مدیریت، جهت کاهش مواجه شدن با فشارهای سیاسی و اجتماعی است(چو و همکاران ۲۰۱۲).

(۲-۲) افشا

(۲-۲-۱) مفهوم افشا و شفافیت

افشا عبارت است از انتشار اطلاعات مهم و تأثیرگذار بر بازار، و شفافیت را می توان سادگی و سهولت تحلیل معنادار فعالیت های شرکت و بنیادهای اقتصادی آن توسط فرد خارج از شرکت تعریف کرد. شفافیت شاخص توان مدیریت در ارائه اطلاعات ضروری به شکل صحیح، روشن، به موقع و در دسترس است. مخصوصاً اطلاعات حسابرسی شده که هم به شکل گزارشات عمومی و هم از طریق انعکاس در رسانه های گروهی و سایر روش ها منتشر شده باشد. به عبارتی شفافیت منعکس کننده این مطلب است که آیا سرمایه گذاران تصویری واقعی از آنچه واقعاً در داخل شرکت روی می‌دهد دارند یا خیر؟

‌بنابرین‏ افشا و شفافیت درهم تنیده اند سیستم های شفاف به اطلاعات معتبر و صحیح نیازمندند که به موقع و به سهولت، هم به شکل مستقیم و هم از طریق نماینده های معتبر و مشهور مانند حسابداران، حسابرسان، آژانس های رتبه بندی، تحلیلگران اوراق بهاءدار، روزنامه نگاران مالی و رسانه های گروهی در اختیار عموم سهام‌داران قرار بگیرد. (هالوود^[۱۲]۲۰۰۱).

افشای اطلاعات مالی در گزارش های سالانه به عنوان یک حوزه کلیدی در تحقیقات به شمار می رود و در این زمینه تحقیقات دانشگاهی زیادی هم در کشورهای توسعه یافته (حسین و پررا و رحمان^[۱۳] ۱۹۹۵) و هم در کشورهای در حال توسعه (فرگوسن^[۱۴] ۲۰۰۲، حسین و رئاز^[۱۵] ۲۰۰۷) انجام شده است. گزارش سالانه، یک عنصر مهم در فرایند افشا به شمار می رود، زیرا به عنوان گسترده ترین منبع اطلاعات برای شرکت ها، به ویژه شرکت های سهامی می‌باشد (تاد و شرمن^[۱۶] ۱۹۹۱). منظور از افشای داوطلبانه، اطلاعاتی است که برای توضیح در خصوص محتوای صورت های مالی، نیاز می‌باشد. به بیان دیگر، افشای اختیاری برای ارائه اطلاعات بیشتری به کار می رود که دارای انگیزه های مدیریتی می‌باشد.