فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱- مقدمه

در این فصل به بیان نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها و یافته ­های آن ها پرداخته خواهد شد. در این فصل ابتدا آمار توصیفی متغیرهای تحقیق بیان می­ شود. سپس فرضیه­‌های تحقیق مورد آزمون قرار ‌می‌گیرد و با بهره گرفتن از آماره­ های کای دو، آماره t و … تفسیر خواهند شد.

۴-۲- آمار توصیفی

در ابتدا آماره­ های توصیفی داده ­های تحت مطالعه محاسبه می­گردد. جدول (۴-۱) آمار توصیفی متغیرهای مدل را نشان می‌دهد که شامل اطلاعات مربوط به میانگین، بیشینه وکمینه و انحراف معیار می‌باشد.

جدول (۴-۱): آمار توصیفی متغیرهای مدل

نوع متغیر

متغیرها

تعریف عملیاتی متغیرها

مشاهدات

کمینه

بیشینه

میانگین

انحراف معیار

وابسته

ریسک

ریسک سیستماتیک

۵۰۵

۰۸۳۱/۰

۳۴۲/۲

۹۸۲۴/۰

۵۳۴۶/۰

ریسک غیر سیستماتیک

۵۰۵

۰۰۷/۲-

۲۸۴/۲

۱۸۶۴/۰-

۷۶۳۵/۰

مستقل

تامین مالی

جریان‌های نقد عملیاتی

۵۰۵

۲۷/۴۶۵۲

۳۶۰۰۴۸۵

۱۷۶۱۴۵۳

۷۸/۵۲۲۹۴۱

رشد فروش

۵۰۵

۸۰۵/۹-

۷۱/۱۵۶۶۵

۱۲۳۶۱/۳۰

۲۵۴۱/۶۴۴

سود انباشته

۵۰۵

۱۶۴۷۷۳-

۱۴۰۶۳۳۸۶۲

۱/۲۳۷۴۱۷

۱۲۱۹۹۲۴

دریافت تسهیلات اعطایی بلند مدت

۵۰۵

۵

۱۰۰۰۰۰

۴۵۰

۳۶۴/۳۸۱

کنترلی

شاخص ها

اندازه شرکت

۵۰۵

۶۲۳/۰

۱۱۶/۶

۲۸/۸

۴۷۱/۴

بازده دارایی ها

(ROA)

۵۰۵

۱۶۳/۰

۵۷۲/۰

۹۲۴/۰

۰۴۰۵۴۸/۰

اهرم مالی

(LEV )

۵۰۵

۲۱۱/۹

۵۱۳/۰

۰۷/۲۰۷

۲۱۰۹۱/۰

درصد سود تقسیمی

(DIV)

۵۰۵

۰۰۳۴۶/۰

۸۴۵/۰

۶۴۲۵/۰

۸۰۹۲/۰

اصلی‌ترین شاخص مرکزی، میانگین است که نشان دهنده نقطه تعادل و مرکز ثقل توزیع است و شاخص خوبی برای نشان دادن مرکزیت داده‌هاست. برای مثال مقدار میانگین برای متغیر ریسک سیستماتیک برابر با ۹۸۲۴/۰ می‌باشد که نشان می‌دهد بیشتر داده ها حول این نقطه تمرکز یافته‌اند. همچنین پارامترهای پراکندگی، معیاری برای تعیین میزان پراکندگی از یکدیگر یا میزان پراکندگی آن ها نسبت به میانگین است. از مهم ترین پارامترهای پراکندگی، انحراف معیار است. در بین متغیرهای تحقیق بازده دارایی‌ها دارای کمترین و سود انباشته بیشترین میزان پراکندگی را دارا می‌باشند.

۴-۳- تحلیل ماهیت و ویژگی­های متغیرهای تحقیق

با توجه اینکه در تحقیق حاضر اطلاعات مربوط به ۱۰۹ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران گردآوری شده است و اطلاعات استخراج شده مشتمل بر متغیر وابسته، مستقل ‌و کنترلی می‌باشد، که هدف تحقیق، بررسی تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیرهای وابسته است، ‌بنابرین‏ تحلیل رگرسیون مناسب ‎ترین روش برای آزمون فرضیه‎های تحقیق است.

برای انجام رگرسیون خطی، ‌مفروضه‌هایی وجود دارد. حداقل فاصله‎ای بودن مقیاس اندازه‎گیری، نرمال بودن توزیع متغیرها، وجود رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و وابسته، یکسان بودن پراکندگی باقی مانده‌آموزش‌ها، یکسانی واریانس متغیرهای مورد مطالعه، نبود خود همبستگی و نبود رابطه هم‎خطی، از مفروضه‎های استفاده از تحلیل رگرسیون می­باشند.

۴-۴- آزمون فرضیه‌ها

در مدل­های رگرسیونی با توجه به مقادیر p – value نسبت به رد یا تأیید فرضیه صفر تصمیم ­گرفته می­ شود. اگر p – value کمتر از سطح معنی داری ۰۵/۰ باشد فرض صفر رد، در غیر این صورت فرض صفر پذیرفته می­ شود.

فرضیه های تحقیق به شرح زیر می‌باشند:

فرضیه اصلی ۱ – بین روش‌های مختلف تامین مالی و ریسک سیستماتیک رابطه معنا داری وجود دارد.

SR i,t = B₀ + B₁ CFO i,t + B₂ SGR i,t + B₃ RE i,t + B₄ LE i,t + B₅ SIZE i,t + B₆ LEV i,t+ B₇ ROA i,t+ B₈ DIV i,t +£ i,t

فرضیه فرعی ۱- بین جریان‌های نقد عملیاتی و ریسک سیستماتیک رابطه معنا داری وجود دارد.

SR i,t = B₀ + B₁ CFO i,t + + B₂ SIZE i,t + B₃LEV i,t+ B₄ ROA i,t+ B₅ DIV i,t + £ i,t

فرضیه فرعی ۲- بین رشد فروش و ریسک سیستماتیک رابطه معنا داری وجود دارد.

SR i,t = B₀ + B₁ SGR i,t + B₂ SIZE i,t + B₃ LEV i,t+ B₄ ROA i,t+ B₅ DIV i,t +£ i,t

فرضیه فرعی ۳ – بین سود انباشته و ریسک سیستمایک رابطه معنا داری وجود دارد.

SR i,t = B₀ + B₁ RE i,t + B₂ SIZE i,t + B₃ LEV i,t+ B₄ ROA i,t+ B₅ DIV i,t +£ i,t

فرضیه فرعی۴ – بین دریافت تسهیلات اعطایی بلند مدت و ریسک سیستماتیک رابطه معناداری وجود دارد.

SR i,t = B0 + B₁ LE i,t + B₂ SIZE i,t + B₃LEV i,t + B₄ ROA i,t+ B₅ DIV i,t +£ i,t

فرضیه اصلی ۲- بین روش‌های مختلف تامین مالی و ریسک غیر سیستماتیک رابطه‌ معنا داری وجود دارد.

USR i,t = B₀ + B₁ CFO i,t + B₂ SGR i,t + B₃ RE i,t + B₄ LE i,t + B₅ SIZE i,t + B₆ LEV i,t+ B₇ ROAi,t+ B₈ DIV i,t +£ i,t

فرضیه فرعی ۱ – بین جریان‌های نقد عملیاتی و ریسک غیر سیستماتیک رابطه معنا داری وجود دارد.

USR i,t = B₀ + B₁ CFO i,t + + B₂ SIZE i,t + B₃ LEV i,_t + B₄ ROA i,t+ B₅ DIV i,t +£ i,t

فرضیه فرعی ۲ – بین رشد فروش و ریسک غیر سیستماتیک رابطه معنا داری وجود دارد.

USR i,t = B₀ + B₁ SGR i,t + B₂ SIZE i,t + B₃ LEV i,t + B₄ ROA i,t+ B₅ DIV i,t +£ i,t

فرضیه فرعی ۳ – بین سود انباشته و ریسک غیر سیستماتیک رابطه معنا داری وجود دارد.

USR i,t = B₀ + B₁ RE i,t + B₂ SIZE i,t + B₃ LEV i,_t + B₄ ROA i,t+ B₅ DIV i,t +£ i,t

فرضیه فرعی ۴ – بین دریافت تسهیلات اعطایی بلند مدت و ریسک غیر سیستماتیک رابطه معنا داری وجود دارد.

USR i,t = B₀ + B₁ LE i,t + B₂ SIZE i,t + B₃ LEV i,t + B₄ ROA i,t+ B₅ DIV i,t +£ i,t

۴-۵- مفروضات مدل رگرسیون

آزمون عدم خود همبستگی باقیمانده ها

جهت آزمون خود همبستگی بین باقیمانده‌ها از آزمون دوربین واتسون استفاده می­گردد. آماره دوربین واتسون محدود به دامنه ۴ ≥DW≥ ۰ می‌باشد. که اگر مقدار آماره صفر شود، خود همبستگی کامل مثبت و اگر ۴ شود، خود همبستگی کامل منفی بین پسماندها وجود دارد. اگر این مقدار حدود ۲ باشد، خود همبستگی وجود ندارد. در پژوهش حاضر از این آزمون برای تشخیص وجود و یا عدم وجود خودهمبستگی استفاده شده و در صورت وجود، خود همبستگی به وسیله جزء AR یا با بهره گرفتن از روش حداقل مربعات تعمیم یافته(GLS) برطرف می‌شود.

بررسی ناهمسانی واریانس

در این آزمون فرضیه‌ها به صورت زیر تعریف می‌شوند:

: H0 همسانی واریانس

H1: ناهمسانی واریانس