.

چکیده:

این تحقیق در صدد پاسخگویی به این پرسش است که آیا بین مکانیسم های حاکمیت شرکت و سیاست تقسیم سود ارتباطی وجود دارد یا نه ؟ از جمله مکانیسم های داخلی حاکمیت شرکت که در این تحقیق رابطه آن با سیاست تقسیم سود مورد بررسی قرار گرفته است ، نسبت حضور اعضای غیر موظف به اعضای موظف در ترکیب هیات مدیره ، میزان پاداش هیات مدیره ، تفکیک نقش مدیران ارشد از مدیران اجرایی و درصد مالکیت اعضای هیات مدیره می باشد. همچنین مکانیسم های خارجی حاکمیت شرکت که رابطه آن با سیاست تقسیم سود بررسی شده است ، شامل : میزان کنترل و نفوذ دولت ، تعداد سهامداران خرد (سهام شناور) ، تعداد سهامداران نهادی و درصد مالکیت سهامداران عمده است از طرفی سیاست تقسیم سود متغیر را به عنوان شاخصی  برای  تقسیم سود د شرکت ها مورد استفاده واقع شده است. برای آزمون فرضیه های این پژوهش ، از روش داده های پنلی با بکارگیری اطلاعات ۱۰۱ شرکت طی سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۷ استفاده شده است. ابتدا متغیر های پژوهش مورد شناسائی قرار گرفته و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از داده های بدست آمده از نرم افزار ره آورد نوین ؛ برای محاسبه متغیر های  پژوهش ، توسط نرم افزار اکسل[۱] استفاده شده است. این داده ها جهت آزمون فرضیه ها توسط نرم افزارEviews   به کمک آماره- های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که  پاداش هیات مدیره ، تفکیک مدیران ارشد از مدیران اجرایی ، میزان نفوذ و کنترل دولت ، تعداد سهامداران خرد و درصد سهامداران عمده رابطه معکوس و معناداری با سیاست تقسیم سود دارند و در بقیه موارد رابطه معناداری بین مکانیسم های داخلی ئ خارجی حاکمیت شرکتی و سیاست تقسیم سود مشاهده نگردیده .

مقدمه:

تصمیم گیری در باره پرداخت سود و مقدار آن، موضوع مهم و بحث برانگیزی در حوزه مدیریت شرکتی است ؛ زیرا در این تصمیم گیری مقدار پولی که باید به سرمایه گذاران پرداخت شود و ه مچنین مقدار پولی که باید برای سرمایه گذاری مجدد انباشته شود، مشخص می شود. تأمین مالی از محل منابع داخلی یعنی عدم توزیع سود نقدی از طرفی برای شرکت مطلوب به نظر می رسد و از طرف دیگر ممکن است برنامه سهامداران خرد برای تأمین بخشی از هزینه های زندگی از این بخش را تغییر دهد . در عین حال در شرکت های ایرانی ، مرجع تصمیم گیر نهایی درخصوص تقسیم سود، مجمع عمومی عادی سالانه است .

یکی از مباحث مطرح در مدیریت مالی، تقسیم سود است .اخبار مربوط به تقسیم سود و تغییرات سود تقسیمی نسبت به سال های گذشته برای سهامداران اهمیت بسزایی دارد . به طوریکه در این ارتباط تئور یها و دیدگا ه های زیادی مطرح شده است . به عبارتی ، تغییر خط مشی تقسیم سود شرکت به سهامداران و سرمایه گذاران پیام می دهد که وضعیت مالی شرکت چگونه است. در خصوص تقسیم سود ، تئور یها و دیدگاه های زیادی مطرح شده است . برای مدیران و سرمایه گذاران نیز این مسأله از اهمیت زیادی برخوردار است . از این رو بخشی ازتوان و توجه مدیران شرکتها معطوف به مقوله ای است که از آن با عنوان  خط مشی تقسیم سود یاد می شو د. می توان گفت تغییر خط مشی تقسیم سود شرکت به سهامداران و سرمایه گذاران پیام می دهد که وضعیت مالی شرکت چگونه است. اما مهمتر ا ز خط مشی تقسیم سود ، ریشه یابی دلایل اتخاذ یک خط مشی تقسیم سود مشخص از سوی شرکت ها است. ا ین موضوع می تواند راهگشای تصمیم گیری های مهم اقتصادی برای گروه های مختلف ذینفع، بویژه سرمایه گذاران باشد . زیرا دلایل و عوامل تعیین کننده به دست آمده از این ریشه یابی ، نه تنها به توضیح رفتار شرکتها در گذشته کمک می نماید، بلکه ابزاری را برای پیش بینی حرکت و مسیر آتی آنها در این حوزه فراهم می آورد.

علیرغم گسترش دامنه مالکیت و تعداد سهامداران ، کنترل و اداره شرکت ها در اختیار گروه خاصی از یهامداران قرار گرفته است. زیرا اغلب خرید و فروش سهام شرکت ها توسط سرمایه گذاران با هدف کسب سود در کوتاه مدت و نه به قصد سرمایه گذاری برای بلند مدت صورت می گیرد. که این امر عملا باعث شده تا از نفوذ سهامداران جزء در انتخاب هیات مدیره شرکت و نظارت بر عملکرد آنها کاسته شود و کنترل و هدایت شرکت ها در اختیار سهامداران خاص متمرکز شود.

همین امر باعث تضییع حقوق و منافع سهامداران اقلیت به دلیل عدم مشارکت آنها در نظارت و کنترل موثر بر شرکت و نعیین مدیران و حسابرسان مستقل آن شده است. رفع این گونه نارسایی ها ، مستلزم وجود یک نظام راهبری مناسب در شرکت هاست. حاکمیت شرکتی شامل قوانین ، مقررات ، ساختارها ، فرایندها ، فرهنگ ها و سیاست هایی است که موجب دستیابی به هدف های پاسخگویی، شفافیت ، عدالت و رعایت حقوق ذینفعان می شود .

[۱]-Excel

سوالات یا اهداف پایان نامه :

اهداف تحقیق

با توجه به موضوع پژوهش حاضر که به بررسی رابطه بین ساز و کارهای نظام راهبری شرکتی و سیاست تقسیم سود متغیر می پردازد اهداف زیر مد نظر است :

١-۶-١) اهداف علمی تحقیق

١-  بررسی و شناخت مؤلفه ها و مکانیزم های نظام راهبری شرکت ها .

٢-  بررسی رابطه میان ساز و کار های راهبری و سیاست تقسیم سود شرکتها .

٣-  با توجه به این که استفاده کنندگان از گزارشهای مالی به دنبال دریافت اطلاعات صحیح و با کیفیت هستند تا بر اساس آن تصمیم گیری کنند لذا نتایج این تحقیق می تواند در صورت امکان راهکارهایی را در خصوص بهبود و کیفیت گزارشگری مالی از طریق بهبود نظام راهبری شرکتها ارائه نماید .

٢-۶-١) اهداف کاربردی تحقیق

١. تست تئوری مالی در بازار نوظهور ایران از طریق فرضیه جریان نقد آزاد و جایگزینی .

٢. از طریق تقسیم سود٬ سیاست گذاران می توانند به میزان حاکمیت شرکتی پی برده و راهکارهای لازم را برای ارتقای آن ارائه نمایند .

٣. تشکیل پرتفوی سرمایه گذاران بر اساس سود تقسیمی .

۴. برای جذب سرمایه از سوی شرکتها نیاز به قوانین با پشتوانه اجرایی ، انضباط و ثبات مالی است تا این اطمینان را برای سرمایه گذاران ایجاد کند که منافع وسودشان به آنها پرداخت خواهد شد .

۵. با در نظر گرفتن تئوری ذینفعان ، احتمالاً نتایج این تحقیق می تواند جهت کلیه ذینفعان اصلی ساختار نظام راهبری شرکتی شامل ذینفعان درونی و برونی سازمان مفید فایده واقع شود و می تواند به ایشان در امر تصمیم گیری ، پاسخ گویی و پاسخ خواهی یاری رساند .

با توجه به اینکه این تحقیق در حال حاضر به منظور پایان نامه تحصیلی دوره کارشناسی ارشد حسابداری انجام می گردد ؛ نتایج و کاربردهای حاصل از آن می تواند برای گروه های استفاده کننده ذیل مورد استفاده قرار گیرد :

١- دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی به منظور آشنایی با مفاهیم راهبری شرکتها و بررسی سایر جنبه های مختلف راهبری شرکتها .

٢- سهامداران و سرمایه گذاران به منظور آشنایی با ابعاد مختلف راهبری شرکتها و استفاده از نتایج حاصله برای تصمیم گیریهای آتی .

٣- مدیران و اعضای هیئت مدیره و مجامع عمومی شرکتها به منظور آشنایی بیشتر با مفاهیم و مکانیزم های راهبری شرکتها به جهت افزایش کارایی و جلوگیری از پیش آمدهای احتمالی در نتیجه ضعف مکانیزم های راهبری .

۴- مقامات قانونگذاری و مراجع تدوین کننده استانداردهای حسابداری و حسابرسی به منظور تصویب قوانین و استانداردهای لازم در زمینه راهبری مناسب شرکتها .

۵- سازمان بورس اوراق بهادار ، به منظور حمایت از حقوق سهامداران شرکتها (سرمایه گذاران) .

.

روش اجرای تحقیق

روش تحقیق حاضر با توجه به هدف کاربردی بوده و نتایج حاصل از آن می تواند برای طیف گسترده ای شامل سهامداران، سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، محققان و تدوین کنندگان استانداردها مفید باشد.

از لحاظ بعد زمانی تحقیقات می توانند گذشته نگر یا آینده نگر باشند. به طور کلی چنانچه دادهای گردآوری شده در رابطه با رویدادهایی باشد که در گذشته رخ داده است طرح تحقیق را می توان گذشته نگر تلقی کرد. از این رو پژوهش حاضر یک تحقیق گذشته نگر به شمار می آید.

بر اساس نحوه گردآوری داده ها نیز تحقیقات می توانند تاریخی، توصیفی، همبستگی، تجربی یا علّی باشند. تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش هایی است که هدف آن توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است. تحقیقات همبستگی شامل پژوهش هایی است که در آنها سعی می شود رابطه بین متغیرهای مختلف با بهره گرفتن از ضریب همبستگی کشف و تبیین گردد. در تحقیقات همبستگی هدف اصلی مشخص کردن نوع، اندازه و مقدار رابطه بین دو یا چند متغیر می باشد بازرگان( ۱۳۸۳). با  توجه به تقسیم بندی فوق، این تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی می باشد.

۶-۳ روش شناسی تحقیق

۱- ۶-۳ نوع روش تحقیق

این تحقیق توصیفی بوده  و از جمله تحقیقاتی است که در طبقه بندی تحقیق ها بر اساس نحوه گرد آوری داده ها جزو تحقیقات غیر آزمایشی(توصیفی) است. تحقیقات همبستگی نیز یکی از تحقیقات غیر آزمایشی است. این تحقیق نیز از نوع همبستگی بوده و هدف تحقیق همبستگی مطالعه حدود تغییرات یک یا چند متغیر با حدود تغییرات یک یا چند متغیر دیگر.

۲-۶-۳ روش گردآوری اطلاعات و داده ها:

گرد آوری اطلاعات در این تحقیق به وسیله جستجو در منابع کتابخانه ای و استفاده از گزارشهای مالی شرکتها است. می توان بیان کرد که برای گردآوری کردن این اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده خواهد شد.

۳-۶-۳ روش تحلیل داده ها

این تحقیق از نوع همبستگی بوده و برای اینکه ضرایب متغیر ها بدست آید از تحلیل رگرسیون استفاده خواهیم کرد همچنین از تحلیل واریانس برای معناداری مدل استفاده خواهیم کرد. از آزمونهای دوربین واتسون برای آزمون خود همبستگی و از آزمون اسمیرنوف- کلوموگروف برای آزمون نرمال بودن داده استفاده خواهیم کرد.  برای اینکه مشخص شود هر یک از ضرایب در تحلیل رگرسیون معنی دار هستند یا نه از آزمون t استفاده می شود.

۷-۳ جـامـعه آمـاری

جامعه آماری عبارتست از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی(جهانی یا منطقه ای) دارای یک یا چند صفت مشترک باشند (حافظ نیا، ۱۳۸۱، ۳۲)[۱]. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد، که از ابتدای سال ۱۳۸۳ لغایت ۱۳۸۸ در بورس فعال بوده اند.

نمونه آماری عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه باشد (عادل آذر، ۱۳۸۱، ۵۳)[۲]. برای انتخاب نمونه آماری که یک نماینده مناسب برای جامعه آماری موردنظر باشد از روش غربالگری[۳] (حذفی) استفاده شده است. برای این منظور ۵ معیار در نظر گرفته شده و در صورتی که یک شرکت کلیه معیارها را احراز کرده باشد به عنوان یکی از شرکت های نمونه انتخاب شده است.

برای انجام تحقیقات نیازمند اطلاعات هستیم. یکی از شرایطی که برای هر تحقیقی وجود دارد اطلاعات در دسترس می باشد. با توجه به شرایط اقتصادی ایران و عدم شفافیت گزارشگری شرکتهای ایرانی، در این تحقیق از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به علت داشتن شفافیت کافی و دسترسی به اطلاعات استفاده می شود. علاوه بر آن در هر تحقیقی می توان ویژگی خاصی را برای انتخاب جامعه در نظر گرفت که این ویژگی خاص صفت مشخصه نامیده می شود. در این تحقیق شرکتهایی جزو جامعه آماری خواهند بود که دارای شرایط زیر باشند.

۱)جزو شرکت های سرمایه گذاری و واسطه گری نباشند.

[۳].Criteria-Filtering Technique

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱سؤالات تحقیق

شرکتها برای رشد و توسعه خود نیازمند یافتن فرصتهای سود آور هستند. برخی از شرکتهای برای افزایش سود آوری خود اقدام به سرمایه گذاری می نمایند که میزان سرمایه گذاری متناسب با شرایط مالی شرکت نیست و ممکن است شرکتها را دچار کمبود نقدیگی و یا مشکلات حاد تر نماید، بازار نیز در واکنش به این مشکل نقدینگی ممکن است با ابهام به آینده شرکت بنگرد. از این رو تغییرات مثبت در شرکت را نیز به علت سابقه مشکلات نقدینگی شرکت با تخفیف(کمتر از واقع) ارزش یابی می نماید. بنابراین تغییرات وجوه نقد و افزایش آن کمتر از واقع اریابی می شود. بنابراین واکنش سرمایه گذاران با سطوح سرمایه گذاری می تواند ارتباط داشته باشد. از این رو سوالی که مبنای تحقیق حاضر است بدین صورت می باشد.

• آیا ارزش وجه نقد برای سرمایه گذاران  در شرکتهایی که دارای سطوح مختلف سرمایه گذاری هستند یکسان است ؟

۶-۱ فرضیه های تحقیق

۱) ارزش وجه نقد در شرکتهای با بیش سرمایه گذاری کمتر از شرکتهای بدون بیش سرمایه گذاری است.

۲) ارزش نهایی وجه نقد با بیش سرمایه گذاری رابطه معکوس دارد.

۷-۱اهداف تحقیق

شرکت‌ها استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد خود را بر محور دو هدف تعیین مى‌کنند:

۱٫تهیه و تأمین وجه نقد براى انجام دادن پرداخت‌هاى شرکت؛

۲. به حداقل رساندن وجوهى که در شرکت به‌صورت راکد باقى مى‌ماند.

هدف دوم بازتاب این طرز تفکر است که اگر اقلامى از دارائى به‌درستى مصرف نشود، هیچ نوع بازدهى براى شرکت نخواهد داشت. متأسفانه، این دو هدف ممکن است با یکدیگر در تناقض باشد. پائین آوردن سطح وجوه نقد و به‌کارگیرى کلیه وجوه نقد احیاناً باعث کمبود وجه نقد براى پرداخت‌هاى به موقع شرکت مى‌شود؛ بنابراین، استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد باید به‌گونه‌اى باشد که بین این دو هدف نوعى هماهنگى ایجاد شود. بنابر این مدیریت صحیح نقدینگی می تواند بر عملکرد آتی و بازدهی سهام تاثیر مستقیم بگذارد و در عین حال میزان مورد انتظار وجه نقد در شرکت می تواند مانع از بروز مشکلات نقدینگی شود. در این تحقیق اهداف زیر را می توان در نظر داشت.

۱) بررسی واکنش سهامداران نسبت به وجوه نقد نگهداری شده در شرکت با توجه به بیش سرمایه گذاری یا کم سرمایه گذاری شرکت ها .

۲)بررسی ارزش نهایی وجوه نقد نگهداری شده و رابطه آن با افزایش و یا کاهش سطوح سرمایه گذاری.

.

۲مدل های جدید صندوق:

مدل های بومول، میلر- ارو و برانک سال ها پیش بنا شده است ودر زمره مدل های پیچیده صندوق نیست. مدلهای مذکور ازپارامترهای ساده استفاده می کنند که علت آن محدودیت محاسباتی والگوریتمی دوره زمانی آن مدلها است.  امروزه سطح محاسبات کمی مدیریت مالی پیشرفت زیادی کرده است و یکی از علل عمده آن کاربرد رایانه درحوزه دانش مدیریت مالی است. اکنون دیگرلازم نیست فرض شود جریان های نقدی ورودی و خروجی صندوق از توزیع مورد نظر مدل برانکیا توزیع نرمال درطول زمان، تبعیت می کند. امروزه رایانه امکان طراحی الگوهای متنوع توزیع وجریان دریافت و پرداخت را در اختیار قرارمی دهد. در ده اخیر در حوزه مالی ، به جزمدل های خطی وغیرخطی، ازمدل های آشفتگی[۱]، شبکه های عصبی[۲] و انواع زیرمجموعه های آن به طورگسترده استفاده شده است. امروزه بسته های نرم افزاری ومدلهای شبیه سازی سطح بالا به کارمی روند.

۷-۲مروری بر تحقیقات پیشین

در این بخش، تحقیقات صورت گرفته در ارتباط با این موضوع بیان می­ شود.

روکا و همکاران :

درتحقیقی به بررسی مشکلات منتج به سرمایه ­گذاری کمتر از حد و سرمایه ­گذاری بیشتر از  حد پرداختند آنها نشان دادند تقابل بالقوه موجود میان مدیریت، مالکیت وام و وام دهندگان به ساختار سرمایه حاکمیت شرکتی و سیاستهای سرمایه ­گذاری شرکت اثر گذاشته و منجر به افزایش اتخاذ تصمیمات ناکارا توسط مدیریت و انجام سرمایه­گذاریهای غیر بهینه که هر دو از عوامل اصلی سرمایه ­گذاری کمتر و بیشتر ازحد می­باشند. می­گردد، همچنین تصمیم ­گیری اشتباه مدیران در انتخاب پروژه­ های زیان ده و یا دارای ریسک بالا منجر به سرمایه ­گذاری کمتر از حد یا بیشتر شده و منافع مالکان و وام دهندگان را با مشکلاتی مواجه می­سازد.

 وردی:

وی در تحقیقی به بررسی رابطه بین کیفیت گزارشگری­ مالی و کارایی سرمایه ­گذاری در نمونه ­ای متشکل از ۳۸،۰۶۲ شاهد (شرکت- سال) در طی سالهای ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۳ پرداخت وی کیفیت گزارشگری مالی را با بهره گرفتن از مدل جونز و از طریق نمودار کیفیت اقلام تعهدی بررسی نمود و نشان داد که شاخص­ های کیفیت گزارشگری مالی هم با سرمایه ­گذاری کمتر از حد و هم با سرمایه ­گذاری بیش از حد رابطه­ای منفی دارد گذشته از این نتایج، وی دریافت که ارتباط میان کیفیت گزارشگری مالی با سرمایه ­گذاری بیش از حد برای شرکت­هایی که دارای مانده وجه نقدی بیشتری هستند و سرمایه ­گذاران پراکنده­ای دارند بسیار قوی می­باشد که این امر خود اشاره دارد به اینکه کیفیت گزارشگری مالی عدم تقارن اطلاعاتی ناشی از مشکلات نمایندگی و در نتیجه هزینه­ های سهامداران برای نظارت بر مدیریت را کاهش داده و منجر به گزینش صحیح پروژه­ های می­گردد وی همچنین نشان داد رابطه کیفیت گزارشگری مالی با سرمایه­­گذاری کمتر از حد برای شرکتهایی که با محدودیت دارای تأمین مالی مواجه بوده قوی­تر می­باشد در نهایت، محقق در این پژوهش اثبات می­ کند که رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی (کیفیت اقلام تعهدی) و کارایی سرمایه ­گذاری برای شرکت­های دارایی محیط اطلاعاتی با کیفیت پایین، قوی­تر است.

[۱]. chaos model

[۲].Neural network

[۳]. Rocca et al

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱سؤالات تحقیق

شرکتها برای رشد و توسعه خود نیازمند یافتن فرصتهای سود آور هستند. برخی از شرکتهای برای افزایش سود آوری خود اقدام به سرمایه گذاری می نمایند که میزان سرمایه گذاری متناسب با شرایط مالی شرکت نیست و ممکن است شرکتها را دچار کمبود نقدیگی و یا مشکلات حاد تر نماید، بازار نیز در واکنش به این مشکل نقدینگی ممکن است با ابهام به آینده شرکت بنگرد. از این رو تغییرات مثبت در شرکت را نیز به علت سابقه مشکلات نقدینگی شرکت با تخفیف(کمتر از واقع) ارزش یابی می نماید. بنابراین تغییرات وجوه نقد و افزایش آن کمتر از واقع اریابی می شود. بنابراین واکنش سرمایه گذاران با سطوح سرمایه گذاری می تواند ارتباط داشته باشد. از این رو سوالی که مبنای تحقیق حاضر است بدین صورت می باشد.

• آیا ارزش وجه نقد برای سرمایه گذاران  در شرکتهایی که دارای سطوح مختلف سرمایه گذاری هستند یکسان است ؟

۶-۱ فرضیه های تحقیق

۱) ارزش وجه نقد در شرکتهای با بیش سرمایه گذاری کمتر از شرکتهای بدون بیش سرمایه گذاری است.

۲) ارزش نهایی وجه نقد با بیش سرمایه گذاری رابطه معکوس دارد.

۷-۱اهداف تحقیق

شرکت‌ها استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد خود را بر محور دو هدف تعیین مى‌کنند:

۱٫تهیه و تأمین وجه نقد براى انجام دادن پرداخت‌هاى شرکت؛

۲. به حداقل رساندن وجوهى که در شرکت به‌صورت راکد باقى مى‌ماند.

هدف دوم بازتاب این طرز تفکر است که اگر اقلامى از دارائى به‌درستى مصرف نشود، هیچ نوع بازدهى براى شرکت نخواهد داشت. متأسفانه، این دو هدف ممکن است با یکدیگر در تناقض باشد. پائین آوردن سطح وجوه نقد و به‌کارگیرى کلیه وجوه نقد احیاناً باعث کمبود وجه نقد براى پرداخت‌هاى به موقع شرکت مى‌شود؛ بنابراین، استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد باید به‌گونه‌اى باشد که بین این دو هدف نوعى هماهنگى ایجاد شود. بنابر این مدیریت صحیح نقدینگی می تواند بر عملکرد آتی و بازدهی سهام تاثیر مستقیم بگذارد و در عین حال میزان مورد انتظار وجه نقد در شرکت می تواند مانع از بروز مشکلات نقدینگی شود. در این تحقیق اهداف زیر را می توان در نظر داشت.

۱) بررسی واکنش سهامداران نسبت به وجوه نقد نگهداری شده در شرکت با توجه به بیش سرمایه گذاری یا کم سرمایه گذاری شرکت ها .

۲)بررسی ارزش نهایی وجوه نقد نگهداری شده و رابطه آن با افزایش و یا کاهش سطوح سرمایه گذاری.

.

۲انگیزه احتیاطی:

برخی از شرکت ها در محیط هایی فعالیت می کنند که از عدم اطمینان بالایی برخوردار است. در محیط های نامطمئن هم جریان های نقدی ورودی و هم خروجی را نمی توان بطور دقیق مشخص نمود و قابلیت پیش بینی ورودی ها و خروجی ها مشکل می باشد بنابراین در چنین محیطی برخی نیاز ها هنوز نامشخص و مبهم است و ظهور پیدا نکرده اند( همان منبع ،۱۵۲)[۱]. به عبارت دیگر به علت همزمان نبودن جریان های نقدی ورودی و خروجی و عدم اطمینان محیطی یک سری پرداخت های پیش بینی نشده در هردوره مالی وجود دارد. نیازهای نقدی پیش بینی نشده ممکن است در اثرعوامل زیر به وجود آید:

• کاهش تدریجی و غیر منتظره در وصول مطالبات از بدهکاران
• پرداخت صورتحساب هایی که برای تسویه زودتر از هنگام ارائه شده اند
• از دست دادن مشتریان یا ورشکستگی مشتریان مهم
• لغو برخی سفارشات کالاها از طرف مشتریان ناراضی
• افزایش غیر مترقبه در قیمت مواد اولیه

وجه نقدی که برای پاسخ گویی به چنین نوسانات تصادفی پیش بینی نشده نگهداری می شود مانده احتیاطی نامیده می شود. به عبارت دیگر انگیزه نگهداری وجه نقد به صورت مانده احتیاطی در واقع برآورده نمودن تعهدات پیش بینی نشده می باشد. بنابراین مانده های نقدی احتیاطی این دلگرمی یا اطمینان را به وجود می آورد که وجوه نقدی برای حوادث یا اتفاقات غیره منتظره در دسترس است خان و جینگ[۲](۱۹۹۰). هرچه عدم اطمینان بیشتر باشد، امکان تحقق نیافتن جریان های نقدی ورودی و متحمل شدن پرداخت های اضافه بیشتر می شودو احتمال اینکه هر لحظه شرکت با کمبود وجه نقد برای پاسخگویی به وقایع غیر منتظره مواجه شود بیشتر می باشد. به عبارت دیگر اندازه مانده های احتیاطی بزرگتر خواهد بود( کان،۱۹۹۵،۷۹)[۳].

عامل دیگری که با اندازه چنین مانده هایی ارتباط دارد میزان دسترسی به اعتبار کوتاه مدت می باشد. داشتن روابط خوب بانکی و استفاده از تسهیلات آنها و قدرت استقراض و دسترسی سریع به وجوه، نیاز به نگهداری مانده احتیاطی را کاهش می دهد(همان منبع).

انگیزه سفته بازی:  گاهی اوقات شرکت ها وجه نقد را به منظوربهره مند شدن از فرصت های سرمایه گذاری و موقعیت های سود آوربالقوه نگهداری می کنند. نگهداری کردن وجوه نقد برای این هدف انگیزه سفته بازی نامیده می شود.گاهی یک شرکت ها از طریق خرید سایر شرکت ها تمایل به رشد دارند و منتظر شناسایی فرصت های جذاب هستند و وجه نقد را برای این منظور ذخیره می کنند (فرصت های خارج از شرکت ) یا گاهی پیش بینی می شود فرصت هایی یا پروژه هایی با NPV مثبت در درون خود شرکت به وجود آید کان (۱۹۹۵). انگیزه سوداگری کمک می کند تا واحد انتفاعی از فرصت های زیر برخوردار شود:

• فرصت خرید مواد اولیه در زمان کاهش قیمت با پرداخت سریع وجه نقد
• استفاده از تغییرات نرخ بهره از طریق بازخرید اوراق بهادار هنگامی که نرخ بهره موردانتظار کاهش می یابد.
• انجام هرگونه خرید دیگر با قیمت های مناسب.

به طور کلی انگیزه سودا گری بخش کم اهمیت تری از اولویت های شرکت برای نگهداری وجه نقد را تشکیل می دهد و انگیزه های معاملاتی و احتیاطی توجیه بیشتری برای نگهداری وجه نقد در شرکت را دارد و در آخر اینکه هر سه مانده فوق تحت تاثیر عدم اطمینان در مقدار و زمان جریان های نقدی قرار می گیرد.

[۲].Khan&Jaing,1990

[۳]. Kaen,1995,79

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱سؤالات تحقیق

شرکتها برای رشد و توسعه خود نیازمند یافتن فرصتهای سود آور هستند. برخی از شرکتهای برای افزایش سود آوری خود اقدام به سرمایه گذاری می نمایند که میزان سرمایه گذاری متناسب با شرایط مالی شرکت نیست و ممکن است شرکتها را دچار کمبود نقدیگی و یا مشکلات حاد تر نماید، بازار نیز در واکنش به این مشکل نقدینگی ممکن است با ابهام به آینده شرکت بنگرد. از این رو تغییرات مثبت در شرکت را نیز به علت سابقه مشکلات نقدینگی شرکت با تخفیف(کمتر از واقع) ارزش یابی می نماید. بنابراین تغییرات وجوه نقد و افزایش آن کمتر از واقع اریابی می شود. بنابراین واکنش سرمایه گذاران با سطوح سرمایه گذاری می تواند ارتباط داشته باشد. از این رو سوالی که مبنای تحقیق حاضر است بدین صورت می باشد.

• آیا ارزش وجه نقد برای سرمایه گذاران  در شرکتهایی که دارای سطوح مختلف سرمایه گذاری هستند یکسان است ؟

۶-۱ فرضیه های تحقیق

۱) ارزش وجه نقد در شرکتهای با بیش سرمایه گذاری کمتر از شرکتهای بدون بیش سرمایه گذاری است.

۲) ارزش نهایی وجه نقد با بیش سرمایه گذاری رابطه معکوس دارد.

۷-۱اهداف تحقیق

شرکت‌ها استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد خود را بر محور دو هدف تعیین مى‌کنند:

۱٫تهیه و تأمین وجه نقد براى انجام دادن پرداخت‌هاى شرکت؛

۲. به حداقل رساندن وجوهى که در شرکت به‌صورت راکد باقى مى‌ماند.

هدف دوم بازتاب این طرز تفکر است که اگر اقلامى از دارائى به‌درستى مصرف نشود، هیچ نوع بازدهى براى شرکت نخواهد داشت. متأسفانه، این دو هدف ممکن است با یکدیگر در تناقض باشد. پائین آوردن سطح وجوه نقد و به‌کارگیرى کلیه وجوه نقد احیاناً باعث کمبود وجه نقد براى پرداخت‌هاى به موقع شرکت مى‌شود؛ بنابراین، استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد باید به‌گونه‌اى باشد که بین این دو هدف نوعى هماهنگى ایجاد شود. بنابر این مدیریت صحیح نقدینگی می تواند بر عملکرد آتی و بازدهی سهام تاثیر مستقیم بگذارد و در عین حال میزان مورد انتظار وجه نقد در شرکت می تواند مانع از بروز مشکلات نقدینگی شود. در این تحقیق اهداف زیر را می توان در نظر داشت.

۱) بررسی واکنش سهامداران نسبت به وجوه نقد نگهداری شده در شرکت با توجه به بیش سرمایه گذاری یا کم سرمایه گذاری شرکت ها .

۲)بررسی ارزش نهایی وجوه نقد نگهداری شده و رابطه آن با افزایش و یا کاهش سطوح سرمایه گذاری.

.

۱-۴-۲رابطه سود آوری و نقدینگی:

نقدینگی و سودآوری دو موضوع مهمی است که مورد توجه خاص اندیشمندان مالی و مدیران مالی شرکتها است. البته برخی نقدینگی را واجد شرایط و اهمیت بسیار می‌دانند و معتقدند که اگر شرکتی سودآور نباشد مریض است و اگر نقدینگی نداشته باشد در حال مرگ است. به عبارت دیگر احتمال اینکه شرکتی سودآور نباشد و به حیات خود ادامه دهد وجود دارد ولی بدون نقدینگی نمی‌توان به بقای خود ادامه دهد. مدیریت نقدینگی یکی از مباحث اصلی مدیریت مالی شرکتها می‌باشد، نقدینگی توانایی شرکت در ایفای تعهدات کوتاه مدت را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر نقدینگی شرکت رابطه‌ی بین وجوه نقدی است که در دوره کوتاه مدت در اختیار شرکت قرار خواهد گرفت و وجوه نقدی است که شرکت به آن نیاز خواهد داشت(جهانخانی وطالبی،۱۳۷۸،۴۹)^۱.

۵-۲مدیریت وجوه نقد

شرکت ها استراتژی های مدیریت وجوه نقد را خود ار بر محور دو هدف تعیین می کنند:

• تهیه و تامین وجه نقد برای انجام دادن پرداختهای شرکت
• با به حداقل رساندن وجوهی که در شرکت به صورت راکد باقی می ماند.

هدف دوم بازتاب این طرز تفکر است که اگر اقلامی از دارایی به درستی مصرف نشود، هیچ نوع بازدهی برای شرکت نخواهد داشت. متاسفانه این دو هدف ممکن است با یکدیگر در تناقض باشند. پایین آوردن سطح وجوه نقد و به کارگیری کلیه وجوه نقد احیانا باعث کمبود وجه نقد برای پرداختهای به موقع شرکت می شود. بنابراین استراتژی های مدیریت وجوه نقد باید به گونه ای باشد که بین این دو هدف نوعی هماهنگی ایجاد شود. با این همه باید گفت که هدف پرداخت به موقع تعهدات از هدف به حداقل رساندن وجوه راکد مهمتر است.

۱-۵-۲تعریف و اهمیت موجودی نقد

وجوه نقد اصلی ترین عنصر از گروه دارایی های جاری و مهم ترین مولفه نقدینگی واحد های انتفاعی است به نحوی که تداوم فعالیت و تحقق اهداف واحد هارا تسهیل نموده و امکان پذیر می سازد. تاثیر وجوه نقد در اداره واحد های انتفاعی بدان اندازه است که آگاهی روزانه از وضعیت نقد، در تصمیم گیری های مالی و اساسی واحد انتفاعی امری ضروری است. اغلب تصمیمات مدیران به گونه ای با وجوه نقد ارتباط دارد. بنابراین ضروری است که اولا به عنوان یکی از ارکان برنامه ریزی مالی همواره مورد توجه مدیران مالی قرار گیرد و ثانیا به صورت کارا و اثر بخش در خصوص وجه نقد اعمال مدیریت شود( نیکو مرام و دیگران،۱۳۷۸،۲۶۷)[۱].

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱سؤالات تحقیق

شرکتها برای رشد و توسعه خود نیازمند یافتن فرصتهای سود آور هستند. برخی از شرکتهای برای افزایش سود آوری خود اقدام به سرمایه گذاری می نمایند که میزان سرمایه گذاری متناسب با شرایط مالی شرکت نیست و ممکن است شرکتها را دچار کمبود نقدیگی و یا مشکلات حاد تر نماید، بازار نیز در واکنش به این مشکل نقدینگی ممکن است با ابهام به آینده شرکت بنگرد. از این رو تغییرات مثبت در شرکت را نیز به علت سابقه مشکلات نقدینگی شرکت با تخفیف(کمتر از واقع) ارزش یابی می نماید. بنابراین تغییرات وجوه نقد و افزایش آن کمتر از واقع اریابی می شود. بنابراین واکنش سرمایه گذاران با سطوح سرمایه گذاری می تواند ارتباط داشته باشد. از این رو سوالی که مبنای تحقیق حاضر است بدین صورت می باشد.

• آیا ارزش وجه نقد برای سرمایه گذاران  در شرکتهایی که دارای سطوح مختلف سرمایه گذاری هستند یکسان است ؟

۶-۱ فرضیه های تحقیق

۱) ارزش وجه نقد در شرکتهای با بیش سرمایه گذاری کمتر از شرکتهای بدون بیش سرمایه گذاری است.

۲) ارزش نهایی وجه نقد با بیش سرمایه گذاری رابطه معکوس دارد.

۷-۱اهداف تحقیق

شرکت‌ها استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد خود را بر محور دو هدف تعیین مى‌کنند:

۱٫تهیه و تأمین وجه نقد براى انجام دادن پرداخت‌هاى شرکت؛

۲. به حداقل رساندن وجوهى که در شرکت به‌صورت راکد باقى مى‌ماند.

هدف دوم بازتاب این طرز تفکر است که اگر اقلامى از دارائى به‌درستى مصرف نشود، هیچ نوع بازدهى براى شرکت نخواهد داشت. متأسفانه، این دو هدف ممکن است با یکدیگر در تناقض باشد. پائین آوردن سطح وجوه نقد و به‌کارگیرى کلیه وجوه نقد احیاناً باعث کمبود وجه نقد براى پرداخت‌هاى به موقع شرکت مى‌شود؛ بنابراین، استراتژى‌هاى مدیریت وجوه نقد باید به‌گونه‌اى باشد که بین این دو هدف نوعى هماهنگى ایجاد شود. بنابر این مدیریت صحیح نقدینگی می تواند بر عملکرد آتی و بازدهی سهام تاثیر مستقیم بگذارد و در عین حال میزان مورد انتظار وجه نقد در شرکت می تواند مانع از بروز مشکلات نقدینگی شود. در این تحقیق اهداف زیر را می توان در نظر داشت.

۱) بررسی واکنش سهامداران نسبت به وجوه نقد نگهداری شده در شرکت با توجه به بیش سرمایه گذاری یا کم سرمایه گذاری شرکت ها .

۲)بررسی ارزش نهایی وجوه نقد نگهداری شده و رابطه آن با افزایش و یا کاهش سطوح سرمایه گذاری.