۲-۴-۳- پشتیبانی از موقعیت رقابتی سازمان

اهداف ابتدایی و اولیه مدیران استراتژیک حداکثر کردن ارزش قابل تحویل به تمامی ذیعنفعان سازمان می‌باشد.این اهداف به وسیله برقراری و نگهداری یک چشم انداز واحد واستراتژی جهت دار تکمیل می‌شوند. مزیت های رقابتی بایستی شناسایی و از آن ها در جهت رشد و ارتقاء سازمان استفاده شود. برای حمایت از موقعیت رقابتی سازمان بایستی فعالیت های استراتژیکی انجام شود مانند: ۱- شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی وفرصت ‌و تهدیدات بیرونی ۲- توسعه و بهبود برنامه ها در سطح استراتژیک و عملیاتی ۳- مدیریت عملکرد سازمان. سیستم های اطلاعات استراتژیک برای حمایت از موقعیت رقابتی بایستی این عملیات و فرایند را پشتیبانی کند تا بتواند ارزش مناسب را برای ذینفعان مهیا نماید.یک سیستم اطلاعات استراتژیک بایستی درقالب یک شکل قابل استفاده به وسیله متصدی این فرایند قرار گیرد (اطلاعات بایستی کامل، درست و به موقع باشند) و همچنین اطلاعات بایستی سریع و آسان مکان یابی شوند. هدف از اجرای یک پروژه سیستم‌های اطلاعات استراتژیک دریک سازمان چابک می‌تواند توسعه و کاربرد فرایندها واطلاعات زیربنایی برای هوشیاری موقعیتی،تصمیم گیری،برنامه ریزی ومدیریت عملکرد (با تأکید بر ارتباطات) باشد.

۲-۴-۴- تهیه معماری وضع موجود

پس از تهیه برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات، برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیک و نوع پشتبانی لازم توسط سیستم های اطلاعات استراتژیک بایستی معماری وضع موجود سیستم های اطلاعات استراتژیک مشخص شود. بعبارت دیگر بایستی ساختار اجزاء سیستم های اطلاعات استراتژیک موجود و همچنین ارتباط بین این اجزاء نیز مشخص شود و برای اینکه معماری ، یک معماری منعطف وفابل استفاده در شرایط وبرنامه های گوناگون باشد بایستی قوائد واصول حاکم بر طراحی و تکامل اجزاء را داشته باشد.

۲-۴-۵- تهیه معماری وضع مطلوب

اگر معماری وضع موجود (اجزاء ، ارتباط بین اجزاء ورویه های حاکم بر توسعه اجزاء) مناسب برای برنامه ها واهداف تعیین شده در مراحل قبلی نباشد بایستی ساختار(اجزاء کمیت و کیفیت) و ارتباط بین آن ها و رویه های لازم برای طراحی و توسعه اجزاء اصلاح شود.(الهی و همکاران،۲۰۰۴)(۲۳)

۲-۵- متدولوژی های طراحی توسعه سیستم های اطلاعاتی

۲-۵-۱- تعریف متدولوژی توسعه سیستم های اطلاعاتی

در ارتباط با تعریف متدولوژی دیدگاه ها و نظرات متفاوتی موجود است. همین طور از نگاه ها ومنظرهای متنوعی به متدولوژی نگریسته شده است. اولراپ^[۴۴] در سال ۱۹۹۱ متدولوژی را اینگونه تعریف می‌کند: یک استراتژی که دلالت بر زیربخش های فرایند توسعه دارد. اصل تقسیم و تسخیر ، یک رویکرد مهندسی و ریاضی برای حل مسائل پیچیده می‌باشد. متدولوژی های اولیه خیلی تحت تاثیر رشته‌های فنی و مهندسی بودند. شخصی به نام لانگفورس^[۴۵] در سال ۱۹۷۳ توسعه سیستم ها را به عنوان یک فرایند علمی و عقلایی در نظر گرفت. متدولوژی در دو موضوع زیر تصمیم گیری می‌کند یک سیستم اطلاعاتی چه کاری را باید انجام دهد و یک سیستم اطلاعاتی بهتر است چگونه آن کار را انجام دهد.

اولراپ در ۱۹۹۱ با پذیرفتن این نگرش علمی عقلایی ، فرایند پیچیده توسعه را به مراحل زیر تقسیم کرد: تجزیه و تحلیل نیازمندی ها ، طراحی راه حل ، و اجرای راه حل. افراد دیگری مثل دونز^[۴۶] در ۱۹۹۲ فازهای دیگری را ‌به این مراحل افزودند. مثل تحقیق و بررسی مقدماتی و نگهداری.(فیتزگرالد^[۴۷]،۱۹۹۶)(۳۲)

یک تعریف قدیمی تر از متدولوژی توسعه سیستم های اطلاعاتی توسط چکلند^[۴۸] (۱۹۸۷)، ۱۹۹۵ ، هیرچیم^[۴۹](۱۹۹۵) ، بولند^[۵۰](۱۹۹۰) وجود دارد و عبارت است از: یک مجموعه ای از مفاهیم ، عقاید ، ارزش ها و اصول هنجاری که توسط منابع مورد حمایت قرار می گیرند.(آیدین و همکاران،۲۰۰۴)(۳۳)

در زمینه متدولوژی ، دو نقطه نظر وجود دارد: ۱ – تعریف خاصی از متدولوژی وجود ندارد و این تعاریف موجود ممکن است با هم سازگاری نداشته باشند. ۲ – ویژگی های متدولوژی که تقریبا در همه یا بخش کثیری از تعاریف مشترک است. بعضی از اندیشمندان مثل ، چکلند(۱۹۸۱) ، هیرچیم(۱۹۹۵) و ونک^[۵۱](۱۹۹۰ ) بین متد و متدولوژی تفاوت قائل شدند. متدولوژی جامع تر از متد است. متدولوژی برای ارزیابی میزان منطقی و سیستماتیک بودن یک متد معین به کار می رود. در حالی که متد ، روشی برای اجرای فعالیت در حالت ساخت یافته می‌باشد.(پاپاسوتسوس^[۵۲]،۲۰۰۵)(۳۴)

۲-۵-۲- ویژگی های متدولوژی ها و اجزاء آن ها

متدولوژی های توسعه سیستم های اطلاعاتی دارای ویژگی هایی می‌باشند که توسط این خصوصیات می توان آن ها را طبقه بندی کرده و مطالعه نمود و در موقعیت های متفاوت از آن ها استفاده کرد.

متدولوژی از سه بخش اصلی تشکیل شده است: ۱ – ساختار شکست کار : توسط این بخش می‌توان فهمید که چه کاری باید انجام داد و همچنین زمان انجام این کار مشخص می شود. ۲ – تکنیک های چگونگی انجام کارها و ابزار مورد نیاز ۳ – چگونگی مدیریت کیفیت نتایج.

هدف یک متدولوژی این است که در تغییر و توسعه سیستم های هدف به گروه کمک کرده تا این گروه به درک ، ایجاد ، ارزیابی ، کنترل و اجرای تغییرات در سیستم پیشنهادی بپردازد. متدولوژی ها باعث ایجاد نظم و سازماندهی یک سری از قوانین رفتاری و فنی مبتنی بر یک رویکرد منطقی می‌شوند و مشکلات بنیادی توسعه را بررسی می‌کنند. آن ها مجموعه ای از قوانین تصادفی نیستند و به ایجاد یکپارچگی و ارتباط منطقی بین اجزای خود می پردازند. متدولوژی ها شامل یک سری از مفاهیم و عقاید هستند که به تعریف محتوا و رفتار سیستم هدف و همچنین تغییرات در آن می پردازند. آن ها ارزش یک سیستم را تعریف می‌کنند ، یعنی چه ویژگی هایی از سیستم ، خوب و مورد تمایل است. روش های انجام کار و رویه هایی برای اجرای فعالیت ها لازم است ، و اصول هنجاری که انتظارات رفتاری را مشخص می‌کنند ، در حیطه وظایف یک متدولوژی است.

برای نائل شدن به اهداف و وظایف ، متدولوژی ها باید مکتوب بوده ، مورد تفکر قرار گیرند و یادگیری و انتقال آن ها با مشکل مواجه نشود ، مورد پذیرش اعضای سازمان بوده ، اجرای آن ها همراه با پاداش و ضمانت اجرایی باشد. متدولوژی ها باید قانونی بوده و منابع مورد استفاده در آن ها مورد تأیید و پذیرش تصمیم گیرندگان و مسئولان پروژه ها قرار گیرد و باید ‌به این نکته توجه کرد که آن ها نیاز به سرمایه گذاری در نیروی انسانی و مواد دارند.

متدولوژی های توسعه یک فونداسیون و چارچوب ساختاری را برای فرایندهای توسعه ایجاد می‌کنند که این کار توسط طبقه بندی فعالیت های جزئی و ضروری توسعه ، صورت می‌گیرد. فعالیت های غیر منطقی و غیر بهره ور در اینجا ، حذف ، و اجرای کارهای مهم ، ضمانت می شود.

در سال ۱۹۸۴ ، شخصی به نام اهیتو^[۵۳] ، ابعاد توسعه را شامل بعد فعالیت ، بعد کنترل و بعد نیروی انسانی ، تعریف کرد و این در حالی است که متدولوژی توسعه می‌تواند با ایجاد یک چارچوب ، ابعاد ذکر شده را بهینه کند. نکته آخر در این بخش این است ، فرایند توسعه از یک سری فازها تشکیل شده که حاکی از اصل تقسیم نیروی کار است. هر فاز تعدادی فعالیت را شامل می شود و افراد متنوعی روی آن ها کار می‌کنند. ۳۲)

۲-۵-۳- مزایا متدولوژی ها

۲-۵-۴٫ بحران زدایی

بدون شک، پیروی از اهداف عالیه اسلام و برپایی احکام و تعالیم نورانی آن و ترویج باورها و ارزش های معنوی و … با اهداف و اغراض خودخواهانه و منفعت های مادی و دنیوی صاحبان زر و زور و تزویر تضاد پیدا می‌کند و این تضاد، موجب به مخاطره افتادن خواسته ها و امیال نفسانی این گروه می‌گردد.

در این میان، دنیاطلبان و سردمداران کفر و الحاد، برای برداشتن موانع و عواملی که سد راه آن ها به حساب می‌آیند از هیچ تلاشی فروگذاری نمی کنند. از منظر ایشان، هدف وسیله را توجیه می‌کند و برای رسیدن به مقاصدشان با همه امکانات و توانشان و از هر طریقی بحران آفرینی می‌کنند؛ گاهی با ابزار نظامی نظیر کودتا، تهاجم نظامی، ترور و کشتار و … گاهی با محاصره و تولید بحران های مختلف اقتصادی، گاهی با مقابله سیاسی و ایجاد دست اندازها و اختلاف های سیاسی در داخل و خارج کشور و گاهی نیز با تهاجم فرهنگی و به تعبیر مقام معظم رهبری «شبیخون فرهنگی».

اگر جبهه اسلام در برابر این گونه اقدامات عملی و خوف آفرینی ها که در قالب توطئه ها و فتنه های مختلف صورت می‌گیرد، تدبیر و برنامه ای علمی و عملی نداشته باشد، مقهور این قدرت های پوشالین می شود؛ چنان که امروزه بسیاری از کشورهای جهان و حتی دول پیشرفته، مقهور قدرت پوشالین استکبار جهانی؛ یعنی آمریکا شده اند. اما از آن جایی که اسلام کامل ترین و جامع ترین دین الهی است و برای کوچک ترین مسائل و به ظاهر کم اهمیت ترین آن ها برنامه نظری و عملی دارد؛ قطع یقین برای مسائل دفاعی و حفظ جان و مال و ناموس و اعتقاد مسلمانان برنامه ها و راهکارهای دقیق عملی دارد. از جمله مترقی ترین راهکارهای عملی اسلام عزیز در مسیر بحران زدایی از جامعه اسلامی، مسأله ایثار و شهادت است که واجد یک مبنای تئوریک بسیار قوی و حساب شده، مبتنی بر عقل و وحی خداوند و کلام معصومان (ع) است.

وقتی جامعه ای واجد روحیه متعالی ایثار و از خود گذشتگی باشد، در برابر هر نوع بحران و چالشی توان ایستادگی و مقابله را دارد :

الف) در وضعیت بحران اقتصادی، جامعه ایمانی و دین مدار، با ایثار مال و ثروت خود و تقسیم آن برای بهره مندی همه اقشار جامعه در برابر بحران آفرینان مقابله کرده و شکست را پذیرا نخواهد شد.

ب) در مواقع ایجاد تفرقه و تهاجم سیاسی، جامعه اسلامی با ازخودگذشتگی و عبور از خواسته ها و منافع سیاسی گروه خود و بر اساس وحدت کلمه اسلامی و وحدت ملی در برابر این بحران نیز مستحکم تر از پیش خواهد ایستاد.

ج) زمانی که دشمن از طریق تهاجم فرهنگی و با بهره گرفتن از ادبیاتی نظیر تساهل و تسامح، آزادی و جامعه مدنی (به معنای غربی آن) قصد تخریب بنیادهای فکری و ارزشی جامعه را دارد، جامعه اسلامی برای حفظ ارزش ها و فرهنگ اصیل و غنی خود که بر گرفته از دین اسلام است، از تمام تلاش و عزت و آبروی خود مایه می‌گذارد و با احیای دستور «امر به معروف و نهی از منکر» جامعه را به یک میدان نظارت عمومی بدل می‌سازد، تا این تهاجم نیز خنثی گردد.

د) اما در عالی ترین نوع، در برابر تهاجم نظامی دشمن، که به قصد براندازی کامل و دفعی نظام اسلامی صورت می‌گیرد. جامعه اسلامی بر اساس توصیه و فرمایش خداوند به جهاد فی سبیل الله، بالاترین ایثارگری را از طریق شهادت طلبی و از جان گذشتگی به نمایش می‌گذارد و دشمن خود را مقهور و ناکام می‌سازد (فهیمی، ۱۳۸۷: ۵۶۲ ـ ۵۶۱).

۲-۵-۵٫ موج آفرینی و بصیرت بخشی

در طول تاریخ، حوادث و اتفاقات بسیاری و حرکت ها و جریانات متعددی رخ داده است و هر کدام بر اساس نسبتی که با حقیقت و فطرت انسانی داشته، به مردم بصیرت بخشیده و موج آفرینی نموده است. بعضی از این جریان ها پیش از آن که موج و بصیرتی ایجاد کنند، زایل شده اند و برخی نیز اگرچه موج و بصیرتی تولید کرده‌اند، اما به سرعت رو به افول گذاشته اند.

در این میان، ایثار و شهادت به عنوان دو مقوله کاملاً اسلامی که ریشه در فطرت انسانی دارد، بیشترین سهم در تولید بصیرت و هوشیاری و ایجاد موج و حرکت انقلابی را داشته و دارد. به علاوه دوام و ماندگاری که بر ایثار و شهادت سایه افکنده، عامل دیگری برای دارا بودن شاخصه بصیرت بخشی و موج آفرینی در بین جوامع به حساب می‌آید. از جمله نمونه هایی که جلوه ایثار و شهادت در آن، بالاترین تأثیر را در همه جوامع بعد از خود گذاشته، حرکت تاریخی و قیام بی نظیر امام حسین (ع) و یاران با وفای اوست. آن چه در نهضت عاشورا از همه حوادث و اتفاقات آن برجسته تر است، روح ایثارگری و شهادت طلبی حاکم بر قافله اباعبدالله الحسین (ع) است. از این رو، تاریخِ بعد از قیام عاشورا به خوبی گواهی می‌دهد، عمده موج ها و حرکت هایی که به صورت پراکنده با عنوان خون خواهی شهدای کربلا، مخالفت با ظلم و ستم حاکمان، تغییر نظام حکومتی و انقلاب های مردمی شکل گرفته، در حد بسیار زیادی متأثر از میراث ایثار و شهادت شهیدان کربلا بوده است.

تأثیری که ایثار و شهادت بر بصیرت بخشی و حرکت دادن مردم در مسیر رضای خدای متعال و دفاع از ارزش ها و فضیلت های الهی دارد، قابل مقایسه با هیچ اثر دیگر نیست، زیرا آن دو امر تأیید شده از سوی خدا هستند و هر چیزی که نورانیت و حقیقت خود را از تنها مؤثر در عالم هستی گرفته باشد، نه تنها به خاموشی نخواهد گرایید، بلکه برای انسان ها و جوامع، حکم روشنی بخشی و هدایت گری را دارد و چراغ هدایتی خواهد بود تا مردم به مدد آن بصیرت یافته و در مسیر روشنایی و هدایت حرکت کنند (فهیمی، ۱۳۸۷: ۵۶۶).

۲-۵-۶٫ عزت طلبی

طبیعت انسان به مقتضای فطرت پاک الهی که در آن نهاده شده، میل شدیدی به گرایش های عالی دارد که سرچشمه همه این فضائل عالی و والا ذات مقدس حضرت حق است. لذا انسان ذاتاً موجودی عزت طلب است. در واقع همه انسان ها به دنبال عزتند هر چند برخی راه درست را پیش گرفته و به عزت الهی می‌رسند و فریاد “هیهات منّا الذّله” را سر می‌دهند و بعضی به بیراهه رفته و سر از عزت فرعونی در می آورند که خداوند عزیز در قرآن کریم این عزت های بی پایه و اساس را مورد نکوهش قرار می‌دهد. عزت شاخصه های مختلفی دارد که عبارتند از عبودیت و تقرب به خدا، حذر کردن از کافرین، نفی هر گونه سلطه کافرین، حذر کردن از دوستی با کافرین، شدت و غلظت نسبت به کافرین. با این همه وجود می توان نتیجه گرفت که شهدا و ایثارگران همواره به عنوان انسان های عزت طلب، در صدد کسب عزت الهی بودند، لذا در راستای تحقق این هدف همواره سعی می‌کردند تا با کافرین و دشمنان دین خدا وارد جهاد شوند و با پاسداری از دین خدا ‌به این عزت الهی دست یابند (دژگیر، ۱۳۹۱: ۲۹).

۲-۵-۷٫ انسانی بودن

بین ایثار و شهادت ارتباطی وثیق و تنگاتنگ وجود دارد، عالی ترین مرتبه ایثار انتخاب آگاهانه و آزادانه راه حق و حقیقت و فدا کردن خالصانه جان و قبول شهادت، در مسیر احیاء و حفظ اعتقادات، ارزش ها و اصول دین است. و از سویی نیز ایثار و شهادت در راه خدا محقق نمی شود، مگر این که انسان با شناخت و بصیرت دینی و از خود گذشتگی پاک و خالص خویش، فداکاری در راه دین خدا را بپذیرد.

گفتار دوم : موارد تحت حمایت حقوق مالکیت صنعتی

بند اول: حق اختراع^[۵۹][۶۰]

گواهی نامه ثبت اختراع (پتنت)^[۶۱] حقی انحصاری است که برای یک محصول یا یک فرایند به فرد مخترع از طرف دولت اعطا می شود که این اختراع، یک راه حل فنی جدید را برای حل یک مشکل یا مسئله پیشنهاد می‌کند.

بند دوم: علائم تجاری^[۶۲]

یکی از موارد مورد حمایت مالکیت فکری، علائم تجاری می‌باشد که از مصادیق حقوق مالکیت صنعتی می‌باشد. یک علامت تجاری یا خدماتی، نشانه ای متمایزکننده است که محصولات یا خدمات مشخصی که به وسیله ی یک شخص حقیقی، شرکت یا گروهی از اشخاص/ شرکت ها تولید یا فراهم شده را قابل شناسایی می کند و اجازه می‌دهد تا مشتریان، این کالاها و خدمات را از کالاها و خدمات دیگر متمایز سازند. این نشان می‌تواند هر کلمه، حرف، عدد، عکس، شکل، رسم و یا ترکیب آن ها باشد. امروزه حتی علائم سه بعدی، اصوات و شعارهای تبلیغاتی و حتی نشان های قابل استشمام (بوها) نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. حمایت از علامت تجاری از طریق ثبت یا استفاده امکان پذیر می‌باشد، این بستگی به قوانین داخلی کشورها دارد. در مواردی که علامت گمراه کننده باشد یا بیانگر ویژگی فقط یکی از محصولات یا خدمات شرکت یا ناقض نظم عمومی و اخلاق حسنه و یا نشان رسمی دولتی باشد امکان دارد اظهارنامه تقاضای علامت تجاری رد شود. بر اساس نوع فعالیت تجاری و خدماتی و فردی یا گروهی بودن آن، علایم تجاری دارای انواعی از قبیل علامت تجاری، علامت خدماتی، علامت جمعی، علامت گواهی کننده و علامت شناخته شده و مشهور است. همچنین از دیدگاهی دیگر علائم تجاری به صورت کلمات ابداعی یا کلمات عجیب و غریب، علامت های قراردادی و علامت های اشاره ای دسته بندی می شود.

۱٫ علامت تجاری قابل ثبت

یکی از موارد مورد حمایت مالکیت فکری، علائم تجاری می‌باشد که از مصادیق حقوق مالکیت صنعتی می‌باشد. یک علامت تجاری یا خدماتی ، نشانه ای متمایزکننده است که محصولات یا خدمات مشخصی که به وسیله یک شخص حقیقی، شرکت یا گروهی از اشخاص/ شرکت ها تولید یا فراهم شده را قابل شناسایی می کند و اجازه می‌دهد تا مشتریان، این کالاها و خدمات را از کالاها و خدمات دیگر متمایز سازند.

در ماده ۱ ثبت علایم تجاری و اختراعات مصوب ۱ تیرماه ۱۳۱۰، علائم تجاری به صورت زیر تعریف می شود:

((علامت تجاری عبارت از هر قسم علامتی است اعم از نقش، تصویر، رقم، حرف، عبارت، مهر لفاف و غیر آن که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی، تجارتی یا فلاحتی اختیار می شود. ممکن است یک علامت تجارتی برای تشخیص محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت یا تجار و یا محصول یک شهر و یا یک ناحیه از مملکت اختیار شود))

‌بنابرین‏ علامت تجاری نشانی است که قادر است محصولات یا خدمات یک بنگاه را از محصولات و خدمات بنگاه های دیگر متمایز سازد. این نشان می‌تواند هر کلمه، حرف، عدد، عکس، شکل، رسم و یا ترکیب آن ها باشد.

توسعه روزافزون محصولات و خدمات در سطح دنیا موجب شده است علائم و نشان هایی که پیش تر به عنوان علامت تجاری پذیرفته نبودند، امروز مورد پذیرش قرار بگیرند. مانند علائم سه بعدی، اصوات و شعارهای تبلیغاتی و حتی نشان های قابل استشمام (بوها). در عین حال برخی از کشورها نظیر ایران، صرفا علائم گرافیکی که قابل رویت باشند را ثبت می نمایند.

حمایت از علامت تجاری از طریق ثبت یا استفاده امکان پذیر می‌باشد، این بستگی به قوانین داخلی کشورها دارد ممکن است در کشوری برای اینکه یک علامت تجاری مورد حمایت قرار گیرد باید مانند دیگر مقوله های مالکیت فکری به ثبت برسد و یا صرفا استفاده از آن برای حمایت کافی باشد. اما هم چون دیگر مقوله ها حمایت از حق ثبت شده در حوزه ملی است یعنی اگر علامتی در یک کشور مورد حمایت قرار گرفت این حمایت به دیگر کشورها تسری پیدا نمی کند و باید به قوانین داخلی کشورها رجوع نمود. اما در عرصه بین‌المللی کشورها برای حل این مسئله اقدام به ایجاد یک سیستم ثبت بین‌المللی علائم نموده اند تا بتوان با سهولت بیشتری علائم تجاری را در سطح بین‌المللی مورد حمایت قرار دهند. سیستم مادرید به ثبت کنندگان علامت تجاری در این سیستم حمایتی را وسیع از نظر جغرافیایی اعطا می‌کند.

۲٫ علایم تجاری غیرقابل ثبت

مواردی که امکان دارد اظهارنامه تقاضای علامت تجاری تجاری رد شود یا غیرقابل ثبت باشد عبارتند از:

• در ‌جایی که ممکن باشد مشتریان، علامت تجاری را با علامتی که قبلاً ثبت شده یا یک علامت مشهور ثبت نشده (ولی به کار برده شده) اشتباه بگیرند؛

• مواقعی که علامت تجاری، بیانگر ویژگی فقط یکی از محصولات یا خدمات شرکت باشد؛

• جایی که در علامت یک اصطلاح جغرافیایی وجود داشته باشد که موجب گمراه شدن شود و علاوه بر آن نباید آن اصطلاح به وسیله یک شرکت منحصر شود؛

• علامت تجاری نباید ناقض نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد؛

• در علامت تجاری نباید از یک نشان رسمی دولتی مانند طرح نظامی، پرچم یا علامت های دیگر استفاده شده باشد.

۳٫چارچوب های قانونی در ثبت علایم تجاری

در برخی از کشورها، حمایت از علامت تجاری به دو طریق صورت می‌گیرد: از طریق ثبت و یا از طریق استفاده مکرر آن. ولی در اکثر کشورها جهت استفاده از حمایت های قانونی علایم تجاری، شما ملزم به ثبت علایم تجاری خود در آن کشور هستید. در قانون ثبت اختراع، طرح های صنعتی و علامت تجاری ایران مصوب ۱۳۸۶، سابقه استعمال برای ثبت کننده، حق تقدم نمی آورد. به هر حال توصیه می شود برای کسب حمایت بهتر و قوی تر، شرکت ها علامت تجاری یا خدماتی خود را در کشور هدف ثبت نمایید ولو اینکه برای ثبت در آنجا مختار باشند.

در صورتی که شرکت شما قصد استفاده از حمایت های قانونی علامت تجاری می‌باشد، باید اظهارنامه علامت تجاری را به دفتر علامت تجاری ملی یا منطقه ای تسلیم کند. بعد از پرداخت حق الزحمه های قانونی به دفاتر مربوطه، روند بررسی اظهارنامه آغاز خواهد شد.

از آنجا که حقوق حاکم بر علامت های تجاری یک کشور، فرآیندی برای دادرسی به اعتراضات را فراهم میآورد، بعد از ‌پاسخ‌گویی‌ و بررسی اعترضات، اظهارنامه منتشر خواهد شد و هر شخص ذینفعی که حقوق آن توسط ثبت این علامت تجاری متأثر شود، برای اعتراض فرصت قانونی دارد.

در نتیجه دفاتر ثبت علامت تجاری پس از بررسی شواهد ارائه شده توسط طرفین، در خصوص علامت تجاری مربوطه تصمیم گیری می‌کند که این تصمیم معمولاً قابل تجدیدنظر خواهد بود.

با توجه به قوانین ملی، مدت اولیه ثبت معمولاً ۱۰ سال است. با این حال برخلاف دیگر مصادیق مالکیت صنعتی، ثبت علامت ها می‌تواند بر اساس پرداخت منظم شارژ ده ساله به طور دائمی تمدید شود. به عبارت دیگر به شرط پرداخت شارژ ده ساله، حقوق علامت تجاری/خدماتی مادام العمر تمدید خواهد شد.

بند سوم: طرح های صنعتی^[۶۳]

طرح صنعتی به عنوان یکی از مقوله های مالکیت فکری صرفا به ماهیت زیبایی شناختی و تزئینی یک محصول اشاره دارد و صرفا مربوط به شکل و ظاهر یک محصول است. علی‌رغم اینکه محصول ممکن است ویژگی های فنی و نوآورانه نیز داشته باشد، اما اساسا طرح های صنعتی از ابعاد فنی و عملکردی آن متفاوت است.

• فراهم نمودن شرایط برای مشارکت کلیه کارکنان

• • تدوین استانداردهایی برای ارائه خدمات با کیفیت

  

• • طراحی برنامه ای برای تضمین کیفیت

• • آموزش کارکنان فروش در زمینه روابط با مشتری

• • تبلیغ و ترویج فلسفه مشتری گرایی به عنوان مأموریت‌ اصلی سازمان در داخل و خارج از سازمان

• مقایسه و ارزیابی عملکرد واقعی سازمان با استانداردها

۲٫۳٫۲ مشتری کیست و چه می‌خواهد ؟

از دیدگاه سنتی، مشتری کسی است که فرآورده های شرکت را خریداری می‌کند. این تعریف اکنون دیگر رسا و کامل نیست. تعریف بهتر از مشتری چنین است: ” کسی که سازمان مایل است تا با ارزش هایی که می آفریند بر رفتار وی تاثیر بگذارد. ” البته باید تأکید کرد که منظور از تاثیر و نفوذ بر مشتری، جنبه ی منفی و فریفتن او نیست.

سازمان بایستی از نیازها، خواسته ها و انتظارات مشتریان از خود آگاهی یابد. بایستی قبول کرد که کیفیت به وسیله مشتری تعیین می شود و پاسخ گویی به نیازها و خواسته ها، انتظارات مشتری از اهداف استراتژیک مدیریت کیفیت فراگیر^[۵] است. [دیتورو ارو (۱۳۷۶)]

بعضی مواقع مشتریان از نیازها و انتظارات خود مطمئن نیستند تا عرضه کننده را در روشن کردن نیازمندی های خود کمک کنند. این چنین موقعیتی تبدیل به یک مزیت می شود، وقتی فرصتی برای گسترش همکاری بین مشتری و عرضه کننده به وجود می آورید که برای هر دو سود دارد. مشتریان خواهان این هستند که انتظاراتشان به طور کامل و دائم برآورده شود و وقتی که انتظاراتشان برآورده نشود، چنین قضاوت می‌کنند که محصول یا خدمت رضایت بخش نیست. وقتی محصول یا خدمت رضایت بخش است که انتظارات مشتری برآورده شود و رضایت بیشتر زمانی حاصل می شود که محصول یا خدمت از سطح انتظارات مشتریان بالاتر باشد.

هنگامی که جایگاه مشتریان برای محصول یا خدمت خاصی در بازار شناسایی می شود، انتظارات آن ها با جوابگویی به ۴ سؤال زیر تعیین می شود. [کاووسی سید محمدرضا (۱۳۸۴)]

1. 1. مشخصات محصول یا خدمتی را که مشتریان می خواهند چیست؟

1. 1. اهمیت نسبی هر یک از مشخصه ها چقدر است؟

1. 1. چه سطح کارایی برای ارضای توقعات مشتریان مورد نیاز است؟

1. چگونه با عملکردی در سطح معمولی مشتریان راضی شده اند؟

آگاهی یا شناخت ‌در مورد احتیاجات، نیازمندی ها، انتظارات و سطح رضایتمندی مشتریان را معمولاً گوش فرا دادن به ندای مشتری می‌نامند.

۳٫۳٫۲ ارزش از دیدگاه مشتریان

از دیدگاه مشتری، “ارزش” عبارت است از تفاوت بین ارزش حاصل از داشتن و به مصرف رسانیدن یک محصول یا خدمت، و هزینه هایی که او باید در راه کسب آن بپردازد. اغلب، مشتری ارزش محصول و هزینه ها را با یک مقیاس عینی و دقیق می سنجد. محک یا معیار او همان ارزش مورد تصور او بوده و به معنی ارزشی است که برای آن محصول مورد بحث قائل می‌باشد. [غفاریان وفا (۱۳۸۸)]

نتایج تحقیقاتی که در طی ۵ سال توسط مؤسسه‌ ” سی ای سی ایندکس”^[۶] به روی هشتاد شرکت پیشتاز، دست کم در چهل بازار مختلف انجام شد، نشان می‌دهد که مشتریان شرکت های پیشتاز و موفق را می توان به سه گروه تقسیم کرد. این مشتریان درباره ی ارزش سه دیدگاه جداگانه دارند.

بهترین فرآورده: ارائه محصول بی همتا، همانند تولیدات شرکت سونی

بهترین قیمت: هزینه کمتر با ترکیبی بهینه از قیمت و کارایی، همانند تولید انبوه اتومبیل توسط شرکت خودروسازی فورد

بهترین برطرف کننده مشکل: برآورده کردن نیازهای مشتری، نه صرفا خرید کالایی استاندارد با قیمت مناسب، همانند محصولات شرکت مک دونالد

برای رهبری در بازار بایستی ۴ قانون زیر رعایت شود:

1. 1. بهترین ارزش مشتری پسند را به بازار عرضه کنید.

1. 1. در دیگر جنبه‌های ارزشی هم استاندارد مناسب را رعایت کنید.

1. 1. با گسترش و بهینه سازی پیوسته و هر ساله ی ارزش برگزیده، بازار را در کنترل خود بگیرید.

1. الگوی عملیاتی کارآمدی را جهت موفقیت ارزش خاص مورد نظر شرکت خود به کار گیرید.

۴٫۳٫۲ دلایل نیاز به اندازه گیری رضایت مشتریان

در حال حاضر با توجه به نیاز ایجاد بهبود مستمر^[۷]، نزدیکی به اهداف استراتژیک سازمان، امری ضروری می‌باشد و یک سازمان بایستی بتواند با ایجاد بهبود مستمر در نهایت به اهداف سازمانی خود دست یابد.

در این میان با توجه به آن که مشتری دریافت کننده ی سرویس یا محصول نهایی می‌باشد، بایستی از رضایت کافی ‌در مورد محصول/ خدمت مورد نظر برخوردار باشد و چنان چه این امر وجود نداشته باشد، دستیابی به اهداف سازمانی غیر ممکن خواهد بود.

مدل های ارزیابی شرکت ها و جوایز کیفی مانند بالدریج، دمینگ و … مدل هایی را ارائه می نمایند که به صورت کلی، تمامی موارد مؤثر در یک سازمان را در بر می گیرند که رضایت مشتری نیز جزء این معیارها می‌باشد.

از طرفی مدل های موجود در جوایز کیفی، روی نحوه اندازه گیری این نیازها تاکیدی ندارند بلکه تنها نتیجه نهایی رضایت به عنوان ورودی برای این مدل ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و ‌بنابرین‏، از نتایج به دست آمده تنها می توان برای امتیازدهی به پارامتر رضایت مشتریان استفاده نمود.

لازم به ذکر است که تمرکز بر بهبود محصول و ارائه خدمات برای جلب رضایت مشتریان، جزء مواردی است که در اصول دمینگ اشاره گردیده است. گفتنی است که خود ارزیابی به عنوان یک تکنیک TQM محسوب می‌گردد و دارای ۴ مرحله ی برنامه ریزی، اجرا، مطالعه و اصلاح می‌باشد. بدین صورت که ؛

• • در قدم اول مهم است که فرایند خود ارزیابی به طور جدی برنامه ریزی گردد. چرا خود ارزیابی انجام شود؟ چه زمانی بایستی این کار انجام شود؟ چه کسانی را شامل می شود؟

• • در قدم دوم مدل ارزیابی بایستی شامل جوایز کیفی/ بهبود تجاری باشد.

• • در قدم سوم، مدل برای ایجاد امکانات بهبود مورد تحلیل قرار می‌گیرد.

• در قدم آخر و بر پایه ی تحلیل های انجام شده برنامه، بهبودهای لازم بایستی ایجاد گردد. چه مواردی بایستی انجام شود؟ چه منابعی مورد نیاز است؟ چه کسی باید کار را انجام دهد؟ چه کسی مسئول است؟

۵٫۳٫۲ اهمیت دستیابی به رضایتمندی مشتری

چرا شرکت ها نیازمند دستیابی به رضایتمندی مشتری می‌باشند؟ اهمیت رضایتمندی مشتری برای شرکت چیست؟ برای جواب دادن ‌به این سؤال ها احتیاج به دانستن این است که اگر مشتریان ناراضی باشند چه اتفاقی می افتد و سپس این که مشتریان رضایتمند چه منافعی برای شرکت دارند و چگونه شرکت به آن دست می‌یابد.

تحقیقات نشان می‌دهند که ۹۶% مشتریان هیچگاه در رابطه با رفتار بد و کیفیت بد محصولات و خدمات شکایت نمی کنند و این که ۹۰% این مشتریان ناراضی، برنمی گردند. هر کدام از این مشتریان ناراضی، ناراحتی خود را حداقل به ۹ نفر می‌گویند و ۳۰% از مشتریان ناراضی به بیش از ۲۰ نفر نارضایتی خود را انتقال می‌دهند. همچنین مطالعات نشان می‌دهد که جذب یک مشتری جدید ۶ برابر پر هزینه تر از نگهداری مشتری فعلی می‌باشد.

۳)حرمت نفس: توانایی احترام به خود و پذیرش خود به عنوان فردی که اساساً خوب است، شخص صاحب حرمت نفس، احساس عدم کفایت و حقارت نمی کند. او جنبه‌های مثبت و منفی، همچنین محدودیت ها و قابلیت های خود را می پذیرد.

۴)خودشکوفایی: توانایی شناخت توانمندی های بالقوه، تلاش برای شکوفا کردن آن ها، کسب حداکثر رشد توانایی ها، قابلیت ها و استعدادها، تلاش برای داشتن بهترین عملکرد و بهتر کردن همیشگی خود.

۵)استقلال: توانایی خود کنترلی در تفکر و عمل، عدم وابستگی عاطفی، قابلیت اتکاء در تصمیم گیری­ها و برنامه های مهم، توانایی رفتار خود مختار در مقابل نیاز به حمایت و حفاظت، پرهیز از دیگران برای برآوردن نیازهای عاطفی خود.

ب-هوش هیجانی بین فردی این بعد نیز مؤلفه های همدلی، مسئولیت پذیری و روابط بین فردی را شامل می شود (حسینی،۱۳۹۳):

۱)همدلی: توانایی شناخت هیجانات و عواطف دیگران، به عبارت دیگر همدلی یعنی ایجاد حس مشترک با یکدیگر، یعنی همان احساسی که دیگری به آن دست یافته است را داشته باشیم، افراد همدل به دیگران توجه دارند و به نگرانی و علایق آن ها توجه نشان می‌دهند.

۲)مسئولیت پذیری (مسئولیت اجتماعی): نشان دادن خود به عنوان عنصری سازنده، مشارکت کننده، دارای حس همکاری در گروه خویش و دارای وجدان اجتماعی.

۳)روابط بین فردی: توانایی برقراری و حفظ ارتباطات متقابل، توانایی صمیمیت، با محبت و انتقال دوستی به شخص دیگر است.

ج-هوش هیجانی مقابله با فشار این بخش از هوش هیجانی، مؤلفه های تحمل فشار و کنترل تکانه را شامل می شود (حسینی،۱۳۹۳) :

۱)تحمل استرس: به توانایی مقاومت در برابر رویدادها و موقعیت های فشارزا و پشت سر گذاشتن موقعیت‎های مشکل زا بدون از پای درآمدن گفته می شود. افراد با تحمل استرس بالا، کمتر دچار ناامیدی می‌شوند و بحران ها و مشکلات را بهتر می گذرانند.

۲)کنترل تکانه: به توانایی به تأخیر انداختن تکانه، پذیرش تکانه های پرخاشگرانه، خوددار بودن و کنترل خشم می‌گویند. اثرات نداشتن این مهارت، شامل فقدان خودکنترلی، رفتارهای کند و غیر قابل پیش‌بینی و آزارگری است.

د-هوش هیجانی سازگاری – بعد سازگاری هم دربرگیرنده ی مؤلفه های واقعیت آزمایی، انعطاف پذیری و حل مسأله است(حسینی،۱۳۹۳) :

۱)حل مسأله: توانایی شناسایی و تعریف مشکلات ، داشتن کفایت و انگیزه برای مقابله ی مؤثر با آن، تعیین راه حل های مختلف مسأله، تصمیم گیری و انجام یکی از راه حل های ممکن.

۲)آزمون واقعیت: سنجش میزان انطباق بین آنچه فرد تجربه کرده و آنچه واقعاً وجود دارد، تلاش برای فهم امور به طور صحیح و تجربه ی رویدادها آن گونه که واقعاً هستند بدون خیال پردازی.

۳)انعطاف پذیری: توانایی منطبق ساختن عواطف، افکار، رفتار، موقعیت ها و شرایط دائماً در حال تغییر. افراد انعطاف پذیر، افرادی فعال، زرنگ، قادر به واکنش بدون تعصب به تغییر هستند و نسبت به ایده ها، جهت گیری ها و. . . صبور و گشاده رو هستند.

ﻫ-هوش هیجانی خلق کلی و نهایتاًً هوش هیجانی خلق کلی ، شامل مؤلفه های خوش بینی و شادکامی است.

۱)خوش بینی: توانایی نگاه کردن به نیمه روشن تر زندگی ، امید به زندگی و داشتن رویکرد مثبت به زندگی روزمره.

۲)نشاط: لذت بردن از خود و دیگران، شاد بودن، رضایت از خود و لذت بردن از زندگی، داشتن احساس خوب در محیط کار و اوقات فراغت (حسینی،۱۳۹۳).

۲-۲-۷-۴) مدل هوش هیجانی دولویکس و هیگس^[۲۰]

دولویکس و هیگس در سال ۱۹۹۹ بر اساس تحقیقات تجربی خود عناصر محوری مشترکی را در ساختار کلی هوش هیجانی شناسایی کرده‌اند که عبارتند از :

۱)خودآگاهی: آگاهی از احساسات شخصی خود و توانایی تشخیص مدیریت آن ها.

۲)انعطاف هیجانی: توانایی خوب عمل کردن و سازگاری در موقعیت های مختلف.

۳)انگیزش: انرژی و انگیزه ای که برای دستیابی به نتایج و هدف های کوتاه مدت، بلند مدت وجود دارد.

۴)حساسیت بین فردی: توانایی آگاه بودن از احساسات دیگران و دستیابی به تصمیمات قابل نفوذ در آن ها.

۵)تأثیر: توانایی ترغیب دیگران به تغییر دیدگاهشان درباره ی یک مسأله.

۶)فراست: توانایی استفاده از بینش خود و تعامل در تصمیم گیری هنگام رویارویی با اطلاعات مبهم.

۷)صداقت : توانایی ایجاد و تعهد در هنگام مواجهه با چالش و اقدام ثابت و درست.

۲-۲-۸) هوش هیجانی در سازمان و مدیریت

صاحب نظران بر این باور هستند که امروزه هوش هیجانی به سرعت مورد توجه شرکت ها و سازمان ها قرار گرفته است و اهمیت آن، گاه از توانایی‌های شناختی و دانش های تکنیکی بیشتر شده است.

دلیل این امر آن است که، مدیران دریافته اند که از طریق، پیوستگی درونی تعامل شخصی و سازمانی افزایش پیدا خواهد کرد. همان طور که می دانید سازمان ها مجموعه ای از گروه ها هستند، که تعاملات موفقیت آمیز گروه ها به انعطاف پذیری و اعمال تغییرات در سازمان کمک می‌کند. ‌بنابرین‏ سازمان ها برای اینکه اثربخشی خود را بالا ببرند از مهارت های نرم که مبتنی بر عواطف می‌باشند، استفاده می‌کنند (Brooks,20123).

بر این اساس، در دهه­ اخیر محققان، تحقیق های زیادی ‌در مورد تأثیر هوش هیجانی در ساز و کارهای سازمان و مدیریت انجام داده ­اند و به بررسی مسائلی از جمله رابطه­ این مفهوم با عملکرد کارکنان، اثربخشی رهبری، اثربخشی مدیریت، عملکرد گروه­ ها و تیم­های کاری، مدیریت تغییر، رهبری تحول آفرین، مدیریت تعارض و همچنین کیفیت خدمات پرداخته‌اند ( الوانی و ده بیگی،۱۳۸۶).

طبق نظر گلمن هوش هیجانی در سازمان، ابتدا از طریق روابط ظهور می­ کند. هم زمان هوش هیجانی بر روی کیفیت روابط نیز تأثیر می­ گذارد. علاوه بر موارد اشاره شده، هوش هیجانی ار آن جایی که نقش مهمی در کنترل و مدیریت هیجان­ها دارد می ­تواند در حوزه ­های زیر به سازمان کمک کند (آقایار و شریف درآمدی، ۱۳۹۱) :

۱)سرمایه فکری: در دنیای امروزی که اقتصاد مبتنی بر دانش و نوآوری است، عامل هوشمندی کارکنان نقش مهمی دارد. یکی از مهم ترین وظایف مدیریت، توسعه و پرورش سرمایه فکری کارکنانش است. هیجان ها مستقیماً بر میزان سرمایه ی فکری تأثیر گذارند. تحقیقات نشان می‌دهند وقتی کارکنان در حالت هیجان منفی هستند افکارشان کمتر منعطف، خلاق و نکته سنج است، وقتی کارکنان ناامید و دلسرد باشند هیچ علاقه ای ندارند که از خودشان انرژی، اشتیاق و نوآوری نشان دهند.

۲)خدمت رسانی به مشتری: رابطه بین حالت هیجانی کارکنان و نحوه ی خدمت رسانی و ارتباط با مشتری و ارباب رجوع کاملاً مشهود است. اگر کارکنان ناامید، عصبی و مضطرب باشند هیچ آموزشی به جزء هوش هیجانی نمی تواند خلاء فضای منفی خدمت رسانی را که حالت هیجانی به وجود آورده است جبران نماید. مطالعات نشان می‌دهند علت نارضایتی و کاهش مشتری تا شصت و هشت درصد به دلیل حالات هیجانی منفی کارکنان است.